Live Sound

RCF

Naast hun brede gamma luidsprekersboxen (waarmee we in het verleden al enkele keren mochten kennis maken bij onze tests) konden we op de stand van RCF met onze eigen ogen de aangekondigde M-digital mixers aanschouwen. Ok, het wordt een fikse trend in de PA-markt om ‘handige digitale mixerbakjes’ op de markt te brengen, die vanaf een iPad of een andere tablet kunnen bediend worden. Maar wanneer een van oudsher befaamde fabrikant als RCF hiermee uitpakt, trekt dat toch extra onze aandacht. De M08 en de M18 (waarmee je meteen het aantal inputs kent) zien er als echte hebbedingetjes uit. Momenteel bedienbaar via de MixRemote app voor iOS, maar volgens de fabrikant volgt er spoedig ook een Android versie. Zeer compleet, veel aandacht voor de equalizingmogelijkheden, en er zit bovendien ook meteen een ingebouwde dualband wifi-module in. De mixers zijn specifiek gemaakt voor ‘on stage’ gebruik, waarbij de bandleden zelf hun mix maken van op hun tablet, maar je kan ze natuurlijk bij kleinere PA’s ook gewoon op het podium tussen de bandleden plaatsen, wat aardig wat kabelellende bespaart, en als technieker, hop, met de tablet een eind in de zaal gaan, en we kunnen beginnen. Je zou haast gaan denken dat er enkel nog digitale mixers worden gemaakt, maar nee hoor, RCF stelt ons ook nog een serie nieuwe analoge mixertjes voor: de E-serie, bestaande uit E16 en E24. De E24 beschikt over 18 microfoon- en 3 stereo-ingangen. De zes AUX-sends en de twee stereo subgroepen tonen aan dat de mengpaneeltjes niet alleen voor thuisgebruik zijn ontwikkeld… Een deel van de ingangskanalen is voorzien van een ‘one-knob compressor’. Handig in gebruik!

Mackie

In december 2014 kregen we als eerste in de Benelux de Mackie DL32R in onze handen om er een uitgebreide test mee te doen. Deze digitale rackmixer was redelijk avantgardistisch en wist ons met zijn talrijke mogelijkheden te bekoren, niet alleen omwille van de kwaliteit, maar ook omdat de bediening buitengewoon ergonomisch is. Vorig jaar kwam de reeds lang aangekondigde Dante inbouwmodule voor de mixer op de markt. Mackie bouwt nu verder op dit toestel met hun Axis Digital Mixing System dat zij al eerder aankondigden. In de Festhalle konden we nu voor het eerst ‘echt’ dit systeem bekijken en bedienen. In juni zou het bedieningspaneel leverbaar worden. Via Dante wordt dit paneel, met 17 gemotoriseerde faders, een batterij knoppen, en een ‘parkeerplaats’ voor drie iPads, aangesloten op de DL32R. Daardoor ontstaat een enorm praktische combinatie van ‘het beste van beide werelden’. Namelijk enerzijds de gekende DL32R met iPad-bediening, en anderzijds een heus bedieningspaneel voor dit toestel, speciaal voor de geluidsmensen die toch liever een fysische fader onder de vingers voelen. Het ziet er uit als een soort digitale mengtafel met drie schermen (de iPads) die je er te allen tijd kan afnemen en waarmee je dan gewoon je DL32R kan bedienen vanuit overal in de zaal.

DAP

DAP, de Nederlandse audiogigant, heeft ook altijd wel wat interessante nieuwtjes te bieden. Tijdens hun productpresentatie in Kerkrade, herfst 2015, ontdekten wij in een hoekje zowaar een compacte digitale mengtafel. De DAP prijs/kwaliteit ratio kennende, waren wij al direct geïnteresseerd, maar het bleek nog een preproductiemodel te zijn. Op de Messestand van DAP vonden we nu de definitieve versie van de DIG-202 Tab terug. Twintig kanalen, met uiteraard genoeg DSP aan boord om alle gangbare equalizing en dynamics te kunnen realiseren, en dat zonder dat er een compressor op je portemonnee gezet wordt. We konden er wat mee spelen, via muziekfiles en een hoofdtelefoon. Mooi. Even later kwamen we ongeveer hetzelfde toestel ook nog tegen op een andere stand, maar dat is natuurlijk wel vaker het geval… We zien alleszins die mixer in de nabije toekomst graag eens over onze testbank rollen! Uiteraard maakt DAP ook flink wat luidsprekersystemen, waarvan we er tevens al een aantal in het verleden mochten testen. Zij stonden ons op de DAP stand op te wachten, in het gezelschap van… een erg compact line-array systeem. Hoewel, erg compact… Het maakte een vrij imposante indruk! Misschien speelde ook het feit mee dat we dit van DAP nog niet echt gewend waren. Veel gegevens over het systeem werden nog niet vrijgegeven. De demo-set in Frankfurt was nog niet aangesloten en kwam letterlijk recht uit de fabriek. Wat kunnen we al meegeven? Het is een actieve set, met alle processing aan boord. Mooie en vooral ook opvallend professioneel afgewerkte kasten. Dit zou in de budgetmarkt wel eens hoge ogen kunnen scoren. Al moeten we daar voorzichtig in zijn, want er zijn nog geen prijzen gekend. We borduren dus gewoon even verder op de prijsstelling die DAP doorgaans voert. Momenteel wordt er door de ontwerper nog wat bijgeschaafd aan de instellingen van het systeem, maar het zou toch in de zeer nabije toekomst zijn intrede op de markt komen doen. De nieuwe line array zal door moederbedrijf Highlite in een demo-setting worden voorgesteld. Tegen die tijd pikken wij dit zeker verder op…

LD-Systems

Bij LD lag de focus op het zelf ervaren van de producten. Logisch ook, want vooraleer je beslist welke speakers je graag zou willen aankopen, zou je ze toch minstens eens moeten gehoord hebben… De luidsprekers vliegen je in Frankfurt haast rond de oren. Maar wat heb je daar eigenlijk aan als je ze niet kan beluisteren? Inderdaad, niks! LD zette hun Curv500 samen met de MAUI 5 in de kijker. De systemen ‘werden bespeeld’ door enkele performers. De belangstelling bij de bezoekers was heel groot. De reacties die we konden oppikken waren positief. Leuke bevestiging, want de Curv500 vonden wij tijdens onze test een tijdje geleden een erg tof product! In Frankfurt bewees de set het nog maar eens: klein maar fijn! Compacte afmetingen, puike prestaties! Er was ook een custom art versie van de Curv te zien, met een leuke dynamische print op de zijvlakken van de sub en de topjes. Verder ging er ook heel wat aandacht naar de uitbreiding binnen de Curv-serie. Ik had er al zo’n beetje op gegokt dat LD zou verder bouwen op het Curv500 systeem. We konden de Curv500 iamp en isub bewonderen. De sub is een passief 10” geladen exemplaar, bedoeld voor installatiewerk, in combinatie met de intussen immens populaire satellietjes. Om dit passieve systeem op een zo goed mogelijke manier aan te sturen, ontwikkelde LD de iamp, een DSP-gestuurde 4-kanaals versterker. Op de LD-stand ook de tweede generatie MAUI 11 en MAUI 28 systemen, geflankeerd door de nieuwe FliteCAD software.

Proel

De stand van Proel was leuk geconcipieerd. Het merk toonde een mooie greep uit het gamma, sober en modern voorgesteld. De stand mondde uit in de ‘versnaperingsruimte’, waar een fris drankje erg werd geapprecieerd. De internationale productspecialisten stonden de bezoekers er ook graag te woord. Wanneer je de ruimte aan de andere zijde verliet, kwam je terecht bij zustermerk of ‘high-grade merk’ Axiom. Onder de merknaam Proel zelf, stond onder meer de nieuwe FREE6LT in de kijker. Een erg compact all-in-one systeem op accu. In de kast werden onder meer een 6,5” woofer voor het laag, een 1” compressiedriver voor het hoog, 80W aan versterkervermogen, een UHF microfoon, een mediaplayer met USB, SD en bluetooth en een mengpaneeltje ondergebracht. Men noemt zulke dingen dan ook niet ten onrechte ‘all-in-one’… Met de beide Li-ion batterijen volledig opgeladen, zou je zo’n 4 à 5 uur draadloos plezier moeten kunnen beleven aan de FREE. Nog een opvallende nieuwkomer bij Proel is de MLX reeks analoge mengtafels. De reeks bestaat uit twee modellen, de MLX2842 en de MLX3642. Deze laatste biedt zo waar 36 ingangskanalen (waarvan 28 mono), 24-bit Profex digitale effecten en een USB-interface. Op het eerste gezicht twee uiterst fijne en overzichtelijke live tafels die kunnen wat ze moeten kunnen…

Axiom

Axiom Pro Audio, een beetje de super-pro aanhangwagen van het Italiaanse Proel, had al een aardige verzameling luidsprekerboxen in huis, waar zowat elke denkbare situatie van geluidsversterking vlot mee opgelost kan worden. We hebben het dan zowel over line arrays, subs, pointsource boxen als over monitoren. Nu stond er in Frankfurt een wel zeer opvallende nieuweling te pronken, die het gamma komt vervolledigen: de AX800A. Deze mooie jongen (of duiden de mooie rondingen op een meisje?) is een line array element waarin twee stuks 8 inch woofers plaats vinden, samen met een titanium compressie-driver. De vormgeving is erg opvallend, origineel, maar ook functioneel. De kasten zijn namelijk lichtgewicht, uit kunststof gemaakt en dat geeft designtechnisch toch extra mogelijkheden. De compressiedriver zit midden tussen de beide woofers, die in een sierlijk hol-gebogen front elk wat naar voren uitsteken t.o.v. de tweeter en zo voor een mooie horizontale spreiding zorgen. De tweeter tussen twee woofers, het doet een beetje denken aan een op zijn kant gelegde d’Apollito opstelling, die al jarenlang in de hifi wereld geprezen wordt als een van de oplossingen om het effect van interferenties ten gevolge van faseverschuivingen te minimaliseren. De woofers zijn met lichtgewicht conussen uitgerust, en dat resulteert begrijpelijkerwijze in een erg snelle attack. Maar het bijzonderste zit eigenlijk in de kunststof kast zelf: er is een akoestische transmissielijn ingebouwd (zeg maar een akoestisch labyrinth). Daardoor wint de kast niet alleen aan stevigheid en resonantievrijheid dank zij die verstevigende inwendige wanden, maar deze transmissielijn zorgt er ook voor dat de uitstraling aan het andere uiteinde van de lijn netjes in het geschikte faseverband staat met de uitstraling van de woofers zelf, waardoor haast op een natuurlijke wijze een merkbaar cardioïdepatroon ontstaat in de lagere middenfrequenties. Cardioïde afstralingspatronen, het begint stilaan een trend te worden in PA-land. Het voordeel is dan ook niet te versmaden: je vermijdt een soort wolk van geluid dat onnodig naar achteren wordt uitgestraald, waar het alleen je microfoons op het podium kan komen vervelen zodat de soundengineer het moeilijk krijgt om het geluid clean te houden. De hele constructie binnen in de AX800A vermijdt ook dat de box in het lage midden ‘boxy’ zou kunnen gaan klinken. De AX800A is dus bedoeld om als line array element gebruikt te worden, waarbij dan de basweergave overgenomen wordt door de bijpassende subs SW1800A. Die subs zijn compacte manifold bandpass systemen, geladen met een dubbele 18 inch woofer. Je had het al geraden: de ‘A’ duidt er op dat we praten over een actief systeem, dus met ingebouwde poweramps. Dat zijn klasse D lichtgewicht amps. De AX800A heeft bijvoorbeeld 200 Watt aan boord voor de tweeter en 900 Watt voor de woofers. De processing is de CORE processing uit het Proel moederhuis, die intern rekent met 40 bit resolutie bij 96kHz samplingrate. De PRONET software baseert zich op een CANBUS netwerk en heeft via de ingebouwde RJ45 connector met een simpel CAT5 kabeltje toegang tot de processing. Elke unit kan individueel geëgaliseerd worden, maar er kan ook aan elke unit een eigen delay voorzien worden die lichtjes verschilt van de anderen, waardoor het afgestraalde golffront van de totale delay netjes kan ‘gestuurd’ worden. Het systeem laat daardoor de geluidsenergie precies op die plaatsen terecht komen waar het publiek zit. Ook deze bundelsturing is de laatste tijd meer en meer zijn intrede aan het doen in het PA-landschap. Axiom loopt dus met de AX800A mee in de frontlijn van de nieuwste PA trends.

Fohhn

Fohhn is al jarenlang een bekende in de club van oerdegelijke Duitse luidsprekerfabrikanten. Je kan ook maar moeilijk naast hun producten kijken: op de stand valt direct op hoe de indrukwekkende Linea Focus, hoge modulair samenstelbare zuilen, vergezeld zijn van een laptop. De link? De zuilen leveren stuurbare geluidsafstraling. Zelfs, indien gewenst, in split beam voor bijvoorbeeld de parterre en de balkons. De sturing gebeurt vanaf een laptop, waarop de nodige software zit, en waarmee elke luidspreker in de reusachtige zuilen aparte differentiële delays en eq standen aangemeten krijgt, uiteraard via zijn eigen klasse D versterker. Zodoende bepaal je nauwkeurig de shape van de golffronten en jaag je de geluidsafstraling precies naar de plek waar je publiek zit en je houdt het geluid weg op de plaatsen waar je alleen maar hinderlijke reflecties gaat krijgen. Toegegeven, als je daar zo enkele meters speakerzuil onder elkaar ziet hangen… Het komt toch wel imposant over! Al draait het natuurlijk niet enkel om het uitzicht. Beam steering is echt wel top! Het spaart trouwens heel wat tijd, doordat je de speakers gewoon onder elkaar kan hangen, zonder rekening te moeten houden met de ingewikkelde hoekinstellingen die je bij ‘gewone’ line arrays moet ‘afregelen’. Dat zware rigging-werk kan je hier gewoon rustig van achter je scherm doen… Nieuw dit jaar is, dat Fohhn nastreeft om compatibel te zijn met alle audionetwerken. AES/EBU ingangen vinden we al overal, en binnenkort gaat er ook Dante ‘gesproken’ worden. Fohhn biedt echter ook een reeks krachtige boxen voor concert- en clubgeluid. In het middelpunt van de belangstelling staan dit jaar de Focus Venue, een groot systeem met beam-sturing voor concertsound, en de passieve box PT70 die zich goed thuis voelt in clubs, hallen enz. Er wordt op een handige manier met een inwendige akoestische transmissielijn gezorgd voor een uitstraling die in de lagere regionen een cardioïde benadert, waardoor we op het podium zelf een veel cleaner geluidsveld krijgen. De PT70 zal niet enkel akoestisch hoog scoren. We vonden de kast echt een typevoorbeeld van Duitse degelijkheid, voorzien van accessoires die er al even duurzaam uitzagen.

Gravity

In Frankfurt bracht Gravity een mooi overzicht van hun gamma. En dat is echt wel heel ruim… We konden het merk zowel in het Prolight+Sound gedeelte als in het Musikmesse terugvinden. Gravity biedt statieven en allerlei handige tools en gadgets, met een fris design en functionele fluo-groene rubberonderdeeltjes die in het oog springen. Aan de stand werden opvallende rolwagentjes uitgedeeld. Tegen het eind van de dag zag je de groene fluo-tinten zowat overal opduiken.

BST

BST is een merk met een goede prijs/kwaliteitsverhouding, dat echter op een bepaald moment zo een beetje ‘weg’ leek te zijn. Lotronic heeft er een paar jaar geleden zijn schouders onder gezet en kan nu een mooi gamma interessante producten aanbieden. We vinden hier talloze professioneel inzetbare versterkers, mengtafels, players, en een heel mooi gamma aan klankkasten. Tevens zijn er ook microfoons, zendmicrofoons en talloze accessoires in de catalogus opgenomen. Deels had Lotronic hier tijdens hun eigen productpresentatie al overtuigend mee uitgepakt, maar via de Messe wordt Europa opnieuw attent gemaakt op de producten. Oosters van makelij uiteraard, maar doorgaans in een klasse die toch wat hoger ligt dan het gemiddelde.

Electro-Voice

EV had iets leuks te vieren. Het won namelijk de PIPA-award voor ‘concert sound’ met hun X-Line Advance line array systeem. Een categorie die Electro-Voice nauw aan het hart ligt. De nieuwe X-Line bestaat uit de X1 en X2 topmodules, gecombineerd met de X12 dubbel 18” geladen subs. De stand van EV bracht een overzicht van het gamma, waarin de X-Line Advance logischerwijze centraal stond. De line array oogt professioneel, modern en compact. Het geïntegreerde rigging systeem zorgt voor een opmerkelijke verkorting van de opbouwtijd. In de X1 werden een 12” SMX2121 woofer en 2 stuks 2” ND2R drivers ingebouwd. De X2 mogen we zien als een soort high performance versie van de X1, geladen met een 12” DVN3125 woofer en 2 stuks 3” ND6A drivers. De sub is volgens EV de ‘strafste’ die ze ooit hebben ontwikkeld. Geleverd in een onschuldig fris jasje dat zeker de indruk nalaat enorm compact te zijn. En toch, 147dB peak per stuk, dat is aardig wat!

EAW

Als je je afvraagt hoe je op een beurs moet ‘uitpakken’, dan kan je best even in de leer gaan bij EAW. In de Festhalle in Frankfurt werd de indrukwekkende PRG lichtshow immers van klank voorzien door het nieuwe ANNA line array systeem van EAW. PRG is een van de grootste rental bedrijven wereldwijd en had tijd noch moeite noch kosten bespaard om aan de wereld te laten zien tot wat ze in staat zijn op technisch vlak. Een puik geprogrammeerde demo-show die je niet gauw ergens opnieuw zal tegenkomen. Een heerlijk tussendoortje voor al wie ook maar enige affiniteit heeft met de wereld van licht, klank en visuals. En natuurlijk, als je met lampjes imponeert, moet ook de klank volgen. Het doel van EAW was om te laten horen en zien dat beam steering in de praktijk echt wel werkt. ANNA is een mid-size versie van ANYA, een van de meest gesofisticeerde kasten op de markt. Het opzet is dat de array modules mooi recht onder elkaar worden opgehangen, waarna via software voor elke module dank zij de individuele versterkers een subtiel verschil aan delay kan worden ingesteld waardoor precies de plaats kan worden bepaald in het luisterveld waar de beam terecht moet komen. Deze manier van werken spaart enorm veel tijd en maakt het riggen een pak makkelijker. Toegegeven, dit was misschien de meest simplistische uitleg van wat beamsturing eigenlijk wil zeggen, maar de ontwikkeling van de ANNA’s is zo geavanceerd dat je de technische kant onmogelijk in enkele zinnen kan benaderen. Ik zou zeggen: luisteren is de boodschap! De array modules werden trouwens ondersteund door de nieuwe OTTO subs. Ook hier geldt hetzelfde verhaal… Het zijn de eerste adaptieve subwoofers op de markt, die een omni, een cardioïde en een hypercardioïde patroon kunnen worden aangemeten, en dat in één enkele kast. Daarvoor werd een slordige 95 kg aan materiaal gebruikt, waaronder de twee high performance 18” woofers. Het systeem kon in de praktijk echt wel overtuigen. De prijzen per kast kan je vergelijken met die van een kleine tot middelgrote auto, maar dit is dan ook het bovenste puntje van het topsegment.

Kling & Freitag

K&F bracht een nieuw product mee dat ik binnenkort graag eens op onze testbank zou willen ontmoeten. Meer en meer merken brengen forse zuilen uit, waarvan de bundels middels software kunnen worden gestuurd. Het opzet is vrij eenvoudig. Zo’n systeem bouw je op in een mum van tijd, terwijl het slanke design zorgt voor een enorme plaatsbesparing, en bijgevolg in sommige gevallen ook voor een betere zichtbaarheid vanuit de zaal richting het podium (denk maar aan zalen met zijbalkons, waar line arrays soms midden in de zichtlijn tussen publiek en podium hangen). Wel nu, Kling & Freitag springt met de VIDA ook op die kar. Het merk is in de lage landen niet echt uitgesproken aanwezig, maar mag wat mij betreft echt wel bovenaan in het lijstje van degelijke A-merken staan. Vida L is zo’n vrij uit de kluiten gewassen zuil, die anderzijds in vergelijking tot sommige concurrenten nog hanteerbaar en compact is gebleven. Vida staat trouwens voor ‘Versatile intelligent digital array’, wat op zich al vrij omvattend is. Wat zit er allemaal in zo’n zuiltje ingebouwd? Schrik vooral niet… 1 Vida module is voorzien van 6 woofers van 6,5” voor het laag, 12 keer 3,5” voor het mid/hi-mid gedeelte en 32 keer 1” voor de hoge tonen. Dat alles wordt 3-weg aangestuurd door 48 DSP-gestuurde versterkerkanalen! Stevig, denk ik dan… Optioneel is er ook een Vida C module verkrijgbaar. Deze kan op de rug van de Vida L worden gemonteerd als uitbreiding van het laag, of om in de setup mee te werken aan de cardioïde-mogelijkheden. De kasten ondersteunen onder andere ook Dante, en zijn volledig controleerbaar via de software (ethernet). Met één vliegframe kan de Vida tot maximum 8,9m lang worden. De modules kunnen zowel recht onder elkaar worden gehangen alsook mechanisch gekanteld ten opzichte van elkaar. Het systeem herkent die keuze automatisch en houdt daar rekening mee in de software. Een zeer knap staaltje techniek!

Allen & Heath

Bij Allen & Heath mochten enkele champagneflessen worden gekraakt. Naast de dLive mengtafel die een PIPA-nominatie in de wacht sleepte voor ‘mixing desk live’, maakte de QU-32 het helemaal waar: De PIPA-award voor ‘mixing desk (project studio)’ is een feit! Hoewel ik persoonlijk geen enkel bezwaar zie om de tafel ook live te gebruiken… Dus vandaar dan ook de vermelding. De QU-32 is de grootste van 3 binnen de QU reeks compacte digitale tafels (er is ook een 24-kanaals en een 16-kanaals versie). De QU-32 is voorzien van 32 mic/line inputs, 3 stereo inputs en 24 mix outputs. Er werden 33 gemotoriseerde faders gebruikt. Het overzicht bewaar je op het 7” touchscreen, en uiteraard ook via de ipad app – een feature die meer en meer ingeburgerd raakt. De QU serie zou eenvoudig en intuïtief zijn in gebruik, en zou opvallend warm en muzikaal klinken. Allen & Heath stelde niet enkel de grote digitale mixers ten toon, maar bracht ook een nieuwe serie ZED analoge mixertjes mee naar Frankfurt. 5 modelletjes die het reeds rijk gevulde ZED-gamma komen vervoegen, in een fris en modern jasje. De ZED 6 heeft 2 mic/line inputs, de ZED 6FX is hetzelfde, maar met ingebouwde effectprocessor. De overige 3 modellen beschikken over een usb-interface: ZEDi 8, ZEDi 10 en ZEDi 10FX.

Soundcraft

Als onderdeel van de Harman Group, kon Soundcraft een beetje profiteren van de impact van de mooie stands van de andere merken van het huis: JBL en Martin. Hoewel Soundcraft er op zichzelf zeker en vast best mag zijn. Want wie kent het merk nu niet? Reeds jaren lang een vaste waarde! Soundcraft introduceerde in Frankfurt hun Vi2000 digitale audio console. Een compacte nieuwkomer om naast de Vi3000, de Vi5000 en de Vi7000 te staan. Het zou een beetje gek zijn om de functionaliteiten van deze mengtafel trachten te omschrijven in enkele woorden of zinnen. Ik verwijs daarvoor graag naar de website, waar een duidelijk overzicht wordt gegeven van de verschillende mogelijkheden. We kunnen wel even vermelden dat de mixer slechts 1,15 m breed is, wat de term ‘erg compact’ meteen ook kracht bij zet. De mengtafel is voorzien van zowat alle mogelijkheden die we tegenwoordig verwachten van een digitaal exemplaar van dit kaliber.

Coda

Coda stelt in Frankfurt de HOPS5 voor. Als het ware een soort mini speaker met maxi prestaties, om het even heel kort samen te vatten. Het is immers zo dat er vaak nood is aan zo klein mogelijke speakertjes, die daarenboven toch ferm presteren. Klinkt logisch… Wel nu, de HOPS5 lijkt op dat vlak alvast op papier heel hoog te scoren. HOPS staat trouwens voor ‘High Output Point Sources’. De HOPS5 is een tweeweg coaxiaal geladen systeem met twee keer 5” woofertje en is 300W belastbaar. De speaker is ontwikkeld voor nearfield applicaties. Zoals dat bij het merendeel van de merken het geval is, raadt ook Coda aan om de speaker enkel aan te sturen met Coda versterkers. Er werd namelijk veel aandacht besteed aan de presets en de bijhorende DSP-instellingen.

Yamaha

Yamaha is al van in het prille begin een van de pioniers van de digitale mengtafel. De O1V96, de O3D, de O2R, de DM2000 en later ook de LS9 en noem maar op... Het zijn stuk voor stuk digitale Yamaha mixers die het in het verleden gemaakt hebben. Enkel de laatste jaren is de concurrentie binnen het marktsegment digitale mixers enorm snel aan het uitbreiden. Ik kan me voorstellen dat het de dag van vandaag voor Yamaha niet meer zo eenvoudig is om tegen al die andere, vaak budgettair zeer aantrekkelijke merken, op te boksen. Net daarom is het voor Yamaha dé kers op de taart om anno 2016 de PIPA-award voor ‘mixing system live’ in de wacht te slepen! Yamaha maakte dit waar met hun nieuwe vlaggenschip, de RIVAGE PM10. De tafel biedt het beste van het beste, en kan mee met de allernieuwste ontwikkelingen. De PM10 staat klaar om de nieuwe standaard te worden. Er werd nog meer dan vroeger aandacht besteed aan samenwerkingen met andere fabrikanten, om op die manier in alle segmenten optimaal te kunnen genieten van toptechnologie. Zo werden eq’s en compressors samen met Rupert Neve ontwikkeld, vinden we in de mixer een dubbele effectprocessor van TC Electronic terug en werd onder meer ook een Eventide harmonizer ingebouwd. Waarom immers succesvolle producten herontwikkelen om ze onder eigen naam kunnen aan te bieden, terwijl de samenwerking met dergelijke grote namen de doelgroep net groter maakt?! Ik wil graag een overzicht geven van de functionaliteiten van de PM10, maar dat zou echt onbegonnen werk zijn. Wil je graag een vrij compleet overzicht van de mixer, dan zal een bezoekje aan de website zich ongetwijfeld lonen!
Naast het mooie aanbod digitale mengtafels, bracht Yamaha ook de recent geïntroduceerde PX-versterkerlijn mee naar Frankfurt. Nu ja, Yamaha bracht nog wel wat meer mee hoor... Yamaha Music Europe palmde zelfs een volledige hal in, welteverstaan in het Musikmesse-gedeelte. Het was wel in die hal dat er een hoekje werd voorzien voor pro audio. Terwijl we Yamaha CA (commercial audio) enkele honderden meters verder in een andere hal in het Pro Light+Sound gedeelte konden terugvinden, waar ook de digitale mixers stonden opgesteld, maar waar speakers en amps ontbraken. Het was een beetje zoeken... Maar goed, de PX reeks dus! Er is keuze uit de PX3, PX5, PX8 en PX10, vier modellen bedoeld voor mobiel gebruik of voor installatiewerk, met vermogens gaande van 2 x 500W tot 2 x 1200W. De amps zijn licht (klasse D), voorzien van diverse aansluitmogelijkheden en tevens ook voorzien van presets voor alle gangbare passieve Yamaha speakers, zowel pro audio als install. Uiteraard werd veel aandacht besteed aan veiligheid en processing, zoals we dat van de actieve speakers van Yamaha ook al gewend waren.

Synq

Synq heeft ons bij de eigen productpresentatie in de herfst van 2015 al laten watertanden door hun klankkasten van de SC-serie te demonstreren in preview. Tot nu toe waren ze nog niet echt leverbaar, maar nu troffen we op de Messe het voltallige gamma aan en volgens merkeigenaar Beglec zouden ze stilaan ook daadwerkelijk klaar staan om de markt te vervoegen. Het leuke aan deze serie schuilt niet alleen in de mooie afwerking en de prima klankkwaliteit (uiteraard voor zeer aantrekkelijke prijzen), maar ook in de volledigheid waarin de boxen gepresenteerd worden. Synq biedt namelijk ook op maat gemaakte flightcases aan, waarin niet alleen de boxen maar ook de toebehoren, zoals bijvoorbeeld ophanghaken, omegabrackets etc., perfect een plaatsje vinden. Er worden verschillende modellen voorzien, gaande van 5 inch tot 15 inch. De kleinste ukjes van de familie (SC05) bijvoorbeeld, vormen op die manier een erg compacte set, makkelijk te vervoeren, en voor vele kleinere klussen een knap ‘gereedschap’. Ook de grotere modellen zien er overtuigend uit. Made in Europe, het mag ook al eens gezegd worden. Op de geheel vernieuwde website www.synq-audio.com vind je alle informatie.

JBL

Zoals velen in de markt lanceert ook JBL een compact PA_systeem. De JBL EON one is een personal portable PA-systeem dat eruitziet als een soort potkachel. In de ‘kachelpijp’ zitten zes 2” speakers terwijl de 10” subwoofer dient als voet. De 'kachelpijp' is te demonteren in drie stukken, die je kunt opbergen in de sub-behuizing. Kortom: ultiem portable. De ingebouwde class D versterkers leveren 250W lf en 130W hf. De geïntegreerde 6-kanaals mixer biedt eq, galm en hi-Z-ingang voor de gitaar. De EON one is ook voorzien van bluetooth audiostreaming zodat je met je telefoon altijd de muziek kan streamen die je wilt.

Peavey

Peavey bracht een reeks nieuwe compacte analoge mixertjes mee naar Frankfurt, genaamd de PV serie. Op zich klinkt dat niet speciaal, ware het niet dat enkele van die mengpaneeltjes uitgerust zijn met een compleet nieuwe technologie! Peavey maakte gebruik van Antares Auto-tune pitch correctie. Kort gezegd kunnen we dus eigenlijk stellen dat zowat iedereen die met de mixer werkt, op de juiste toon kan zingen. Nu ja, dat is eigenlijk verkeerd uitgedrukt, want het is natuurlijk het systeem dat er voor zorgt dat je valse klanken worden recht getrokken. Het geeft dan misschien wel een goede indruk, maar in se zing je dus nog steeds even slecht als voorheen… Gelukkig geeft de illusie een goede indruk… Wel fijn om een dergelijke technologie tegen te komen in een betaalbaar standaardmengpaneeltje! De PV bevat twee mixers die met de auto-tune functionaliteit zijn uitgerust: de PV10-AT en de PV14-AT. Beide mixers zijn ook in een ‘BT-versie’ verkrijgbaar. Ze beschikken dan niet over auto-tune, maar kregen in de plaats wel bluetooth ingebouwd. De instappers van de serie zijn de PV6 en de PV6-BT, 2 uiterst compacte mixertjes.

LIGHT GEAR

Martin

Martin bracht een professioneel ogend overzicht van hun rijke gamma moving heads. Blikvanger is de nieuwe Rush MH7, waarover we eerder al hadden bericht. Het is een hybride all-in-one (beam-spot-wash) moving head, op basis van de Philips 11R 250 W 7800k lamp. Net zoals het de dag van vandaag bij auto’s het geval is, gebruiken ook lichtfabrikanten graag het moderne woord ‘hybride’. En in zo’n geval moet Martin natuurlijk mee op de kar springen! Het apparaat is opvallend compact en past helemaal binnen het plaatje van Martin. Het ziet er degelijk uit, het kan alles wat het zou moeten kunnen en het staat (hangt) klaar om een nieuwe standaard te worden. Een toffe eyecatcher op de Martin stand was de voorstelling van de LED-versie van de welgekende Atomic stroboscoop. Hiervoor werd een ‘dare to push the button-stijl’ gebruikt. De opstelling stond naast de doorgang, met als bedoeling om zowel bezoekers als voorbijgangers ‘uit te dagen’ om op de grote rode knop te drukken. En uiteraard kwam de Atomic 3000 LED dan tot leven! Onwaarschijnlijk veel lichtopbrengst, heel overtuigend! Een kleine tip, Martin? Volgende keer misschien even waarschuwen om niet recht in het apparaat te kijken tijdens het drukken op de knop… Mensen die dat wél deden, konden de rest van de dag hoogst waarschijnlijk genieten van mooie zwarte bolletjes in hun gezichtsveld…

Chauvet

Chauvet, in de USA een van de grote spelers op de lichtmarkt, doet in Europa een flinke inspanning om ook hier een voet met een grotere schoenmaat op de markt te krijgen. En dat lijkt aardig te lukken, gezien de flinke groei in het afgelopen jaar. Het gamma wordt opgesplitst in twee sectoren: Chauvet DJ, vooral verkocht via een dealernet, en Chauvet Professional. Met het merk Illuminarc wordt verder ook de architecturaal georiënteerde lichtmarkt benaderd.Bij de full professional range treffen we een zeer compleet en interessant gamma van LED theaterspots aan, de Ovation familie. Hierin zitten verschillende profielspots en ook de onmisbare (en zeer lichtsterke) Fresnelspots. De prestaties van deze spots op het gebied van lichtopbrengst, dynamisch gedrag en kleurweergave doen toch stilaan ook bij de meest conservatieve theatertechnieker de drang naar de halogeenlamp verwateren. De Ovation C640FC is een samenstelling van vier krachtige flood projectoren, waarmee in een handomdraai volledige decorstukken met briljante en fascinerende LED kleuren ingekleurd kunnen worden. Verder zijn er een aantal kleinere LED-projectoren en beambarren die wellicht doen denken aan ‘andere’ bekende producten maar die dan vaak door Chauvet blijken gefabriceerd te worden, ook in OEM voor de concullegas. Het gamma omvat ook zeer professionele displays en videopanelen (de PVP reeks bijvoorbeeld) en de bijbehorende apparatuur om deze aan te sturen. Achter de typebenamingen Next, Maverick, Legend en Rogue gaat een serie movingheads schuil, die zich beweegt in de hogere kwaliteitsliga. Well Fit is een flexibel inzetbare batterijspot voor bijvoorbeeld het oplichten van wanden, pilaren bij een kerkconcert etc. Amhaze en Atmos zorgen binnen de familie voor haze en rook, en met nog enkele accessoires zoals wireless DMX en wat ander ‘kleingoed’ vinden de professionals bij Chauvet momenteel toch wel een mooi afgerond aanbod. Met de dj-producten wordt uiteraard gemikt op de dj-markt, maar dan wel in een vrij ruime interpretatie. Een carbofogmachine tegen een zeer interessante prijs is misschien niet direct iets waar wij in Europa het predicaat ‘DJ’ zouden op plakken. Natuurlijk gaat het ook vaak over Chinese productie, die echter wel in handen van Chauvet blijkt te zitten, en de mensen van Chauvet wisten ons ook te vertellen dat zij als ‘speciale service’ eigenlijk elk binnenkomend product eerst even on the floor testen voor het wordt uitgeleverd aan de eindklant.

Briteq

Op een mooie stand toonde Briteq ons het productengamma. Bij de familie van de theaterspots hadden we al eerder, tijdens de productpresentatie van het merk zelf in de herfst van 2015, kennis kunnen maken met de BT-Theatre 100 ECII, een buitengewoon lichtsterke Fresnelspot met manuele focusregeling en een opvallend stille koeling. Dit toestel werd op de Messe nu ook in een witte versie voorgesteld. Tevens werd er ook een kleinere versie ontwikkeld, de BT-Theatre 50 WW met een warm witte kleur en de BT-Theatre 60FC met een 60 Watt RGBW LED. Verder treffen we nog recent nieuw in het gamma een klein LED-profielspotje aan, met twee verschillende objectieven (spreidingshoeken) en ook Beamspots met een 15W RGBW LED, een lens en een frost filter. De BT-Gigaflash en de BT-Magicflash zijn allebei een LED strobe/blinder met ‘pixel controle’, waarbij verschillende segmenten apart kunnen aangestuurd worden.

De Beam Vortex7 is een nieuwe beambar met zeven beams die elk een RGBW LED van 15 Watt bevatten. De bar draait om de eigen as, en kan ook pan-bewegingen uitvoeren. De BTX-Hawk en de Beam Fury1 zijn twee nieuwe LED-based moving heads en de BT-Tracker houdt het bij een echte lamp (dat mag ook nog eens), de Osram Sirius HRI-100 ontladingslamp. 310.000 lux op 5 meter afstand is niet niets… Verder breidt Briteq het gamma ook uit met enkele dedicated flightcases, netjes op maat gemaakt voor een aantal van hun toestellen.

AFX

AFX wordt in de markt gezet door de Belgische gigant Lotronic. AFX zit wat hoger op de kwaliteitsladder, vergeleken met de common instaplevel oosterse producten. In het gamma vinden we verschillende LED based lichteffecten, LED spots en aanverwante accessoires. Opmerkelijk zijn de vlakke RGBWA (dus naast RGBW ook Amber aanwezig) LEDspots, die ofwel op netspanning of op een ingebouwde oplaadbare lithiumbatterij lopen, en die ook meteen een ingebouwde ontvanger hebben voor het door AFX gecommercialiseerde wireless DMX systeem. AFX levert hier trouwens ook regelpaneeltjes voor waarin een zender ingebouwd zit, zodat je een uiterst compact wireless DMX setje kan opbouwen. Je stelt gewoon binnen de 2,4 GHz band een kanaal in op de zender en op de ontvanger, en je kan van start gaan. In het gamma zitten ook een paar ‘transceivers’ voor dit wireless systeem. Dat zijn kleine handige bakjes die zelf herkennen of ze een DMX signaal binnenkrijgen van een stuurtafel (dan gaan ze als transmitter werken) of niet (dan gaan ze gewoon als receiver werken en ontvangen zij een uitgezonden signaal). De spots geven een opmerkelijk heldere lichtopbrengst af. Naast de ‘klassieke’ lichteffecten en movingheadjes vinden we bij AFX ook enkele mooie laser-toestellen. AFX is een relatief jonge merknaam, die we zeker moeten in het oog houden als we budgetvriendelijke kwaliteit zoeken.

Elation

In onze hilites in de vorige editie gaf ik al een vooruitblik op wat voor moois Elation allemaal zou gaan voorstellen in Frankfurt. Er werden effectief een 20-tal nieuwe producten gelanceerd. De ZCL-reeks, met collimator lenzen en zoom, de DTW LED-spots met variabel wit, de Fuze-serie, kleurprojectoren met IP65 rating, de Platinum Seven LED wash met RGB, wit, amber, mint en uv en nog zo veel meer… Het was alleszins een aangename verademing om langs de stand van Elation te lopen. We waren getuigen van een doorlopende mooie lichtshow – hoe kan het ook anders… En als er lichtjes hangen, dan moeten die gebruikt worden! Elation organiseerde dan ook een geslaagde (naar het schijnt) standparty! Ach ja, de locatie was gehuurd, het werk verricht, versnaperingen aanwezig. Waarom dan niet wat volk uitnodigen om te komen feesten?!

Zero88

Het Engelse Zero88, van oudsher befaamd om zijn consoles en dimmers, gaf ons een overzicht van de huidige productenrange. De alomgekende juggler en jester serie kon uiteraard niet ontbreken, maar Zero88 heeft ondertussen ook al een aardig aanbod van lichtstuurtafels ontwikkeld, die op het ZerOS platform steunen en mogelijkheid bieden om via een iPad bediend te worden. De Wing, de FLX reeks, de Solutions familie, en uiteraard het vlaggeschip ORB zijn stuk voor stuk lichtstuurtafels die een hedendaags concept verenigen met een interessante prijs. Met de SCD server is er een moderne versie beschikbaar van een toestel dat kan zorgen voor een console backup, zoals Zero88 destijds bij de introductie van de legendarische Sirius en Frog reeksen al in het gamma had. Verder volgt Zero88 de huidige evolutie om via nodes het DMX signaal over ethernet over te brengen. Uiteraard leeft ook de rest van hun bestaande aanbod verder: een wireless DMX transmitter/receiver en ook de dimmers zijn ondanks de LED revolutie in lichtland nog steeds niet uitgestorven.

Robe

Robe zag het in Frankfurt op zijn Robe’s: groots dus. Het aanbod is groots, de kwaliteit is zoals bekend groots. De stand op Frankfurt… Jawel, groots! In dat laatste had Robe echt wel werk gestoken, je zou er eens een fotootje van moeten bekijken! Er was een nieuwe blinder/strobe te zien, die ook als floodlight inzetbaar is en gerust op de frontlijn-truss mag hangen, want hij is niet bang van regen. 120 highpower witte LED’s zorgen voor een gigantische lichtopbrengst. De BMFL Wash is een moving head waarin Robe zijn meesterschap presenteert. Opgebouwd rond een 1700 Watt ontladingslamp, met een 200 mm Fresnel-lens kan je je al wel voorstellen wat er aan lichtintensiteit uit komt. Perfecte kleurmixing en wisselingen, een intern gradueel filter dat draaibaar is en zelfs voor een nagenoeg perfect egaal wash effect zorgt op niet loodrechte wanden, interne barndoors waarmee vormen kunnen afgebakend worden, en nog veel meer. Een machine om eens naar te kijken. Eveneens een 1700 Watt lamp treffen we aan in de BMFL wash moving head, met een PC lens. De RobinParfect SB1 valt niet alleen maar op door zijn leuke naam. Het is een spotarmatuur met een single LED, in verschillende kleurtemperaturen verkrijgbaar, en vooral bedoeld voor vaste belichting bij bijvoorbeeld tentoonstellingen e.d. Verkrijgbaar in wit of zwart, mooie Europese kwaliteit (CZ-made). Spikie is een 60 W RGBW wash moving head, met als nieuwigheid dat de beam in drie delen kan worden gesplitst. Verder was er de color strobe en de color strobe light, met verschillende kleurvelden in het LED-front. De Robin DL7F Wash gebruikt de Robe 800W-7kleuren LED engine, en je kan er zowel een Fresnel als een PC lens van 200 mm in monteren. Opvallend is de nog net iets betere CRI van meer dan 90, wat een haast perfecte kleurweergave van gekleurde objecten inhoudt, en ook het zeer grote regelbereik van de kleurtemperatuur (2700 tot 8000 K). De Linee volgt de trend van roteerbare stralenarray’s die ook kunnen pannen. Hier uitgevoerd met vijf zoombare bundels naast elkaar.

Showtec

Showtec is een van die merken waar je voldoende tijd moet voor uittrekken, want bij zowat elke gelegenheid confronteren zij je met een berg aan nieuwe producten. Op de Messe was het niet anders. We doen een poging om enkele ‘impressies’ weer te geven, zonder de intentie te hebben om volledig te willen zijn. Eventlite 7/4 is de naam van batterijgepowerde LED spots die je rechtopstaand op de vloer kan zetten om bijvoorbeeld wanden of pillaren uit te lichten met feeërieke kleuren. Naast verschillende nieuwe PAR-achtige LEDspots, verschijnt ook de Helix 4000 Q4 in het programma: een massief rechthoekig floodarmatuur met 40 RGBW LEDS (4 in 1) van 10 Watt die een output oplevert van een slordige 54000 lux op 2 meter. De Performer-reeks is voor theaterbelichting bedoeld. Hier treffen we de Performer 2000 Fressnel DDT aan, met een ingebouwde elektrische zoom-moter, een product dat onze oosterse vrienden ook succesvol maken voor een paar andere merken, en waarmee schitterende resultaten worden geboekt als vervanging van de klassieke (of moeten we stilaan zeggen: oubollige) halogeen theaterspot, niet in het minst omdat de kleurweergave erg goed is met een CRI van meer dan 90. De Performer Profile 600 LED MK2 is, zoals de benaming verraadt, een krachtige LED profielspot met 19 LED’s van 10 Watt. Verder is het duidelijk dat de Chinezen lang niet meer enkel in het buskruit geïnteresseerd zijn. Tegenwoordig zijn het de moving heads die onze oosterse producenten fascineren. Een hele reeks nieuwe heads komt het reeds uitgebreide Showtec aanbod nog vergroten. Washes, profielheads, speciale uitvoeringen zoals de vierkante Phantom 300 LED matrix, roterende LED-bars enz. De Compact Power lightset 4 RGBW is de nieuwe Showtec versie van het concept ‘4-bar voor DJ’ met een aangepaste draagtas er bij. LED’s alom uiteraard, de lampen lijken wel haast verdwenen te zijn. Leuk is de Pixel Tube set, een soort hangende LED-bars met SMD RGB-LEDs waarmee ontelbare effecten kunnen bekomen worden. In de maximale mode ‘vreten’ zij 425 DMX kanalen op, maar gelukkig kunnen zij ook via een netwerk zoals bijvoorbeeld Artnet aangestuurd worden. Zoals bekend draagt een Artnet netwerk een massa DMX universes. Dansvloeren en Ledstrips tref je niet overal aan, maar Showtec heeft het allemaal. We hebben ook een poos staan kijken naar de nieuwe reeks wind-up statieven. De vier modellen, met een maximale hoogte van 6,40 m en een maximale belasting van 200 kg (MT200), 5,30 m en 230 kg (MT230), 6,10 en 300 kg (MT300) en 5,40 en 250 kg (MAT 250) zien en voelen er bijzonder stevig uit en ze voelen ook erg stabiel aan. Showtec biedt ook wat nieuwe hulpstukken aan voor de trussconstructies, waarmee je moeiteloos spots bijvoorbeeld wat lager kan hangen dan de truss enz. Een reeks stands, opgebouwd uit rechtopstaande buizen waar je een doek overheen kan trekken biedt een eenvoudige oplossing voor wie moving heads of andere fixtures op manshoogte of lager wil opstellen in plaats van in de truss te hangen. Met een LED spotje erin wordt het geheel omgetoverd tot een kleurrijke stand.

Cameo

Cameo behoort tot de Adam Hall Group en zorgt voor een uitgebreid aanbod in de lichtsector. Aan dit gamma werd ook in de afgelopen maanden weer flink verder getimmerd. De nieuwe Auro-reeks omvat zes moving heads die voor professioneel gebruik geschikt zijn. Auro spot 100, 200 en 400 zijn heads die werken met de gekende prisma- en goboeffecten, uiteraard met krachtige LED’s uitgerust, voor fascinerende kleuren. De Auro Matrix500 is de Cameo-versie van dit wel erg trendy apparaat dat we op verschillende standen aantroffen. Drie fasigestappenmotoren maken dit toestel erg snel in de bewegingen. De Auro Beam 150 is alweer een andere moving head met erg veel professionele features aan boord. De Zenit serie is eveneens helemaal nieuw, en hierin vinden we apparatuur terug waarmee je zowel indoor als outdoor aan de slag kunt om een lichtontwerp uit te voeren. Er worden een paar nieuwe hazers voorgesteld, de 1500 T pro en de 1400 pro, en er is ook een windmachine, met de luchtige naam Air 1000 pro, en dat is toch een item dat we niet zomaar bij elke fabrikant aantreffen. Het valt op dat Adam Hall met het merk Cameo zich duidelijk positioneert op een kwaliteitsniveau dat voor de professionele markt bedoeld is, geheel in lijn met de puike resultaten die wij al herhaaldelijk mochten ondervinden bij de tests van hun audiomateriaal.

PIPA awards 2016

Een lange traditie tijdens de Musikmesse vormen de MIPA awards (Musikmesse International Press Award). Honderd tijdschriften wereldwijd kiezen welke producten in diverse categorieën de titel ‘Beste product van het jaar’ verdienen. Hieronder een lijst van de voor Pro Sound & Light Magazine relevante categorieën. De winnaars van de MIPA Awards vind je in het Meet Music Magazine deel van dit dit magazine. De complete lijst kun je vinden op de MIPA-website www.mipa-award.de.

{onderstaande lijst hoeft maar 1x geplaatst te worden = Engels}

• Mixing System (Live): Yamaha PM10

• Mixing System (Studio/Broadcast): Lawo mc² 36

• Studio Monitor: Adam A77X

• Stage Technology: eventCON

• Portable Sound: Bose F1
• Concert Sound: Electro-Voice X-Line

• Controlling Lights: MA Lighting dot2

• Lights: Robe BMFL Wash Beam

• Mixing Desk (Project Studio): Allen & Heath QU-32

• Field Recorder: Zoom F8

• Audio Processor (Software/Hardware): iZotope RX 5

• Live Microphone/IEM: Shure KSM8

• Studio Microphone: Royer Labs 122 MK II

• DAW Controller: Ableton Push 2

• DJ Controller: NI Traktor Kontrol S5

• Mobile Music App: Korg Gadget

• DJ/Producing Tool: Native Instruments Maschine

• Recording Software/Hardware: Steinberg Cubase 8.5