gepubliceerd in
Roland Fantom X6 - Giga-workstation
Keyboard Instruments 13-10-2004
Synthesizer-land is de laatste jaren wakker geschud door de vele nieuwe workstations van zowat elk merk. De concurrentie is zwaar, maar zorgt wel voor kwaliteit. De eerste reacties op de collega's van Roland gaven niet altijd blijk van veel vernieuwing, maar met de nieuwste Fantom-X modellen trachten ze een voltreffer aan hun familie toe te voegen. Laat ons eens kijken of dat gelukt is?
CONCEPT
De Fantom-X-serie is zowaar ‘s werelds eerste "giga-workstation". Deze instrumenten kunnen immers –na een volledige uitbreiding– bijna 1GB aan golfvormen bevatten. Logisch dus dat ze 128- stemmig polyfoon zijn. Onder de nieuwe golfvormen van het synthesizergedeelte vind je een 88 keer (voor elke noot) gesplitte stereo-pianosample. En bovendien is er plaats voor 4 golfvormborden van de SRX-serie. Het geheugen van de sampler (RAM) kun je eveneens uitbreiden tot 544MB. Je kunt het dus ook voor heuse audio-opnamen gebruiken. Deze volwaardige sampler heeft alle mogelijkheden in huis om een sample te gaan bewerken tot het gewenste resultaat (time stretch…). Een echte premiere is de grote kleuren display. V-link van Roland is ook toegevoegd aan de Fantom X6, die het o.a. mogelijk maakt om andere Roland producten te besturen vanop het instrument. Ook aan effecten geen gebrek: naast de maar liefst 3 multi effect processoren, krijg je er ook nog een afzonderlijke reverb-, én chorus-, én masteringsprocessor bij. Achteraan het toestel vind je de gebruikelijke outputs (4x line), inputs (stereo line) en een 24 bits spdif in en out. Een usb poort maakt het verkeer van allerlei bestanden (zie verder) in en uit de Fantom heel eenvoudig en een PC kaart aansluiting zorgt voor de nodige backup mogelijkheden. 128 arpeggiator presets en de 16 aanslaggevoelige (aftertouch) pads maken het lijstje zowat af. Uiteraard is dit instrument ook te verkrijgen in 76 (X7) en 88 (X8) key versie. De USB-poort kan tevens worden gebruikt als midi-interface.AANSLUITINGEN EN CONTROLLERS
Zoals gezegd zijn zowat alle standaard aansluitingen achteraan te vinden: control pedal, hold pedal, MIDI in/out/thru, spdif coaxial in en out, 4 line outputs, 2 line inputs, een koptelefoon aansluiting, een pc card slot en een usb connector.
Naast het klavier vinden we, zoals je al had verwacht van Roland, de pitchbend en modulatie knop (links en rechts bend, naar boven modulatie). Hier laat Roland nog maar eens de mogelijkheid liggen om een vierde beweging in te lassen en daar desgewenst een controller aan toe te wijzen. Wat we ook al verwachtten, was de D beam. En ja, daar is hij. Alles wat je maar wil kan je aan deze controller toewijzen. Twee handige functies werden al voor jou geprogrammeerd : een solosynth functie waarmee je in een druk op de knop je handchoreografie omzet in een monofone woeste synth solo, en pad trigger om de sounds die aan de 16 pads gekoppeld zijn te bedienen met de D beam. Over die pads gesproken… De 16 aanslaggevoelige en aftertouch-sturende pads staan op een zeer handige plaats in het design van het toestel. Ze stellen je in staat om heel eenvoudig een sample te besturen met een druk op de knop. Gelukkig is de gevoeligheid van deze pads nog te regelen (desnoods zelfs per sample) want ze reageerden naar ons gevoel nog wat stroef, maar dat betert misschien wel na een paar speelbeurten… Vier realtime controllers zorgen voor de nodige hands-on modificatie van de klanken. Net als de octave en sequencer knoppen zijn deze 4 draaiknoppen goed geplaatst en degelijk in gebruik. Waar we al vrij snel naar op zoek gingen was een mogelijkheid om snel van de ene naar de andere klank te gaan. Daarvoor heeft de Fantom X enkel een value dial (een draaiwiel) en een + (increase) en – (decrease) knop. In één druk van preset 1 naar preset 15 gaan is er dus niet bij, hou daar rekening mee als je deze synth live wil gaan gebruiken. Alles in volgorde programmeren kan een oplossing zijn.KLANK EN PRAKTIJK
Ok, here we go… Laat ons beginnen met de interface. Dit is een zeer degelijk instrument, zonder softwareproblemen of -gebreken. Afwerking en gebruik zijn steeds in orde bij Roland. En heb je die nieuwe display al gezien? Man, wat een mooi en duidelijk schermpje is me dat! Je kan je wel inbeelden dat een groot kleurenscherm zo zijn voordelen heeft. Denk maar aan het samplen en editen op een toestel met een klein of helemaal geen scherm. Denk maar aan het sequencen op bv. de XP reeks. Dit lijkt dus echt al heel goed op het sequencen op computer, met alle gemak die daarbij hoort. Zelfs als je de Fantom even niet bespeelt, komt er een screensaver te voorschijn, die elke reclamespot doet vergeten. Ook bij opstarten krijg je een mooie animatie te zien terwijl de Fantom het nodige inlaadt. De manual is heel duidelijk en uitgebreid. Alle vragen vinden er hun antwoord. Zowel voor de leek als voor de gevorderde gebruiker is dit een goed geschreven en overzichtelijk naslagwerk.
Klanken zijn een kwestie van smaak, al kunnen we je wat vertellen over de bruikbaarheid en kwaliteit van de presets in dit nieuwe Roland-instrument. Alle klanken zijn mooi gegroepeerd en deze categorieën komen heel handig met een druk op de knop te voorschijn. Van de pianoklanken kan je zeggen dat ze heel warm zijn en heel wat detail bevatten, al zul je in een volledige mix misschien wel wat eq toepassen om bv. een wat bijtender klank te bekomen. Geruststellend is echter wel dat met een minimum aan regeling iedereen snel en eenvoudig een klank naar z'n smaak zal vinden. Via een apart piano menu, kan je de parameters van de piano bewerken. Zo krijg je bv. te zien hoe ver de vleugelpiano openstaat. Elektrische piano's zijn goed, maar niet super, de orgels zijn bruikbaar in studio en live, maar eerder voor de niet-te-veeleisende opdrachten. Voor deze drie groepen zal ongetwijfeld een fantastisch expansieboard bestaan, dat je je uiteraard nog eens afzonderlijk moet aanschaffen. De gitaren zijn er, zoals je in de verschillende demo's kan horen, een pak op vooruit gegaan. De akoestische gitaarklanken zijn veel realistischer dan die van de voorgangers en concurrenten, door verbeterde programmatie (zo is o.a. de release veel geloofwaardiger).
Enkele elektrische gitaarklanken zijn echt bangelijk, en daar zit volgens ons Rolands ervaring met COSM technologie voor iets tussen (of het zijn gewoon heel goeie samples). Synth bassen zijn veel beter dan de akoestische en elektrische klonen. Dit gaf ons al een eerste indicatie dat dit instrument wel eens heel interessant zou kunnen zijn voor het creëren van dance en andere elektronische muziek. Vanaf het strings gedeelte kregen we toch wel echt het gevoel dat we dit al eens gehoord hadden, en wel veel eerder. Het deed ons wat denken aan de vorige generaties van Roland. De strings en houtblazers zijn bruikbaar, maar missen brilliance. De solo koper instrumenten wisten ons wel te overtuigen, alsook de hout- en koperblazerssecties. Mogen wij er je op dit moment nog eens aan herinneren dat klank een kwestie van smaak is? Al wat synth, samples, hits, stabs en bewegende klanken zijn, geven nog maar eens aan dat deze Fantom X een leuke en goede bron van e-sounds is. Heel wat synths en soortgenoten werkten zeer inspirerend, en daar hebben we bij die vorige soorten zelfs niet eens aan gedacht, wat wel een beetje jammer is, niet? Synth festival dus! Waar we na onze overdosis sinussen en andere golfvormen toch iets meer van verwachtten, waren de pads. Ook hier niet veel vernieuwing, al hebben de vaste waarden zich al bewezen, maar jammer genoeg waren hier geen echte ontdekkingen te doen. De sequencer heeft dankzij de display een heel gebruiksvriendelijk karakter. Timing is ok en de integratie van midi en audio opent een hele wereld van mogelijkheden. Ook geen tekort aan goeie effecten, maar dat wist je al. Vooral de mastering unit levert heel mooi werk. Korte sequences kunnen in een performance (een mogelijkheid om gelaagde klanken of splits te maken) aan één toets toegewezen worden. Onder de noemer ‘Realtime Phrase Sequence' kan je een moeilijk rifje op voorhand opnemen in de sequencer en toewijzen aan één enkele noot, zodat het rifje te voorschijn komt met slechts één druk op de toets.
Als je nog niet helemaal tevreden bent met het klankassortiment, dan breidt je je Fantom uit met een hoop Ram-geheugen. In dat geheugen kan je dan om het even welke sample(s) importeren. Deze samples kan je zelf opnemen, via de line inputs. Via de usb poort kan je rechtstreeks samples van op je computer inladen of vanop een cdrom station. In een handomdraai staan die samples dan in je song, sequence, pads-bank, …
Ook de tijd van de spiekbriefjes of playlist is voorbij. Via de usb laad je om het even welke file in via je computer. Zo kan je je playlist in een tekst file saven op je computer, importeren in je Fantom en dan bekijken op je display.
BESLUIT
Geef dit instrument zeker eens een luisterbeurt. Als je op zoek bent naar een workstation, heb je vandaag nogal wat keuze. De klank blijft een kwestie van smaak. Laat je keuze niet beïnvloeden door verkopers, probeer zelf uit en kies. Je krijgt heel wat voor je geld met deze Fantom X. Als sampling en sequencing je niet vreemd zijn en je ze wil integreren in je live setup of je wil thuis wat experimenteren; dan krijg je een degelijke sequencer, een straffe sampler en een uitgebreide synth in één voor een mooie prijs.
sitemap