De update van Ableton Live naar 9.5 werd een beetje overschaduwd door het nieuws over de nieuwe Push 2 controller. Maar Live 9.5 is niet zomaar een doorsnee update; er zitten flink wat nuttige verbeteringen in. Deze gratis 9.5 update van de populaire daw Live leek een routinegevalletje, maar bij nader inzien zitten er toch flink wat veranderingen in die de essentie van het programma beïnvloeden. Dankzij die toevoegingen is de workflow soepeler en worden verschillende nieuwe creatieve opties toegevoegd.

Nieuw en verbeterd

De grootste veranderingen betreffen de oorspronkelijk vrij basic Live sampleplayer, Simpler. Dat is misschien even schrikken voor de trouwe gebruiker, maar het is niet zo dat je er nu helemaal opnieuw mee moet leren omgaan. Simpler kan alles wat het voorheen kon, maar het is een stuk flexibeler en creatiever geworden, dankzij uitgebreide playbackopties en verbeterde filters. Met de ‘oude’ Simpler kon je enkel one-shot of crossfade looped sounds afspelen, maar de nieuwe versies heeft drie playback modes. De nieuwe filters in Simpler zijn gebaseerd op de filtermodellen die Cytomic voor zijn effectplug-in The Drop ontwikkelde, en die filters vind je ook terug in Sampler, Operator en Auto Filter.

Er zijn nog wat andere kleinere veranderingen doorgevoerd, zoals verbeterde golfvormweergave en de optie om de levelmeters (die vroeger alleen peaklevels aangaven) ook rms-waarden te laten tonen. Wie ook Max For Live heeft, wordt getrakteerd op nieuwe synths (Bass, Poli en Multi) en effecten (Arp, Map8 en MidiMonitor).

Krachtige filters

Live bevat al een flink arsenaal aan instrumenten en effecten van meestal behoorlijk hoge kwaliteit, maar er is altijd ruimte voor meer natuurlijk! In Live 9 introduceerde Ableton al The Glue, een SSL-achtige compressor, gebaseerd op de populaire The Glue plug-in van Cytomic. Datzelfde Cytomic bracht later ook The Drop uit, een uitstekend filtereffect vol emulaties van analoge filters en een ongelooflijk uitgebreide modulatieafdeling. In Live 9.5 zien we dat Ableton opnieuw te rade is gegaan bij Cytomic, maar was The Glue compressor vrijwel identiek aan de Glue plug-in, er zit geen complete versie van The Drop in Live 9.5. Wel zijn verschillende van de analog modeling filtermodellen uit The Drop aan een aantal bestaande Live plug-ins toegevoegd, waardoor deze nu een stuk beter klinken en extra mogelijkheden bieden.

Vier van de zeven filters uit The Drop komen we tegen in Live 9.5. OSR is een State Variable filter met hard clipping, gebaseerd op het filter uit de OSCar synth van The Oxford Synthesizer Company. MS2 is een Sallen Key filter met soft clipping, zoals dat in versie 2 van de Korg MS20 zit. PRD is een Ladder Filter, gebaseerd op het filter van de Moog Prodigy. SMP is een zelfontwikkeld model dat een soort kruisbestuiving gebruikt van Sallen Key en State Variable met soft clipping.

Al deze circuittypes plus Clean Mode, gebaseerd op de filters in Live’s EQ Eight, vind je terug in Simpler, Sampler, Operator en Auto Filter. Alle beschikbare filtervarianten (low pass, high pass, band pass, notch en morphing state) kun je in de stand Clean of OSR gebruiken, met keuze uit 12dB/oct of 24dB/oct steilheid. De andere circuittypes zijn enkel beschikbaar als je high pass- of low pass-filters gebruikt. In Simpler, Sampler en Auto Filter verschijnt er ook een Drive-knop, zodra je een van de Cytomic circuits selecteert. In Operator zit die Drive-functie dus niet, maar deze heeft weer een waveshaper met een assortiment aan shapes en een instelbaar drive level. Dus ook daar kun je lekker vette sounds maken met de Cytomic filters.

De filters zijn nooit een enorm sterk punt van Live geweest, maar met deze toevoeging ligt dat opeens heel anders. De Cytomic filters klinken fantastisch en voegen echt punch en nieuwe aspecten aan je sound toe. Simpler, Sampler en Auto Filter klinken daarmee beter en krachtiger dan ooit tevoren.

Prettig en idioot

De grootste verandering in Live 9.5 is de radicale verbouwing van Simpler, de al wat bejaard aandoende sampleplayer uit Live. Het uiterlijk is behoorlijk aangepakt, maar – veel belangrijker – er werden diverse nieuwe mogelijkheden toegevoegd. Simpler kon natuurlijk al one-shot en loopende samples afspelen, maar nu kun je samples precies zo warpen als dat ook met audioclips kan. Je hebt daarbij ook keuze uit dezelfde algoritmes: Beats, Tones, Texture, Re-Pitch, Complex en Complex Pro. Er zijn drie playbackvariaties voor zowel warped als unwarped audio: Classic (geloopt inclusief cross-fade looping); One-Shot (met optie Trigger, waardoor de sample altijd helemaal afgespeeld wordt): Slice, waarbij elke sectie van een sample zijn eigen miditriggernoot krijgt.

Allemaal uitstekend nieuws voor wie veel met samples werkt. Zo kun je nu realtime pitchshifting gebruiken en eenvoudig en snel nieuwe drumkits opzetten. Maar net als Sampler, Operator en Auto Filter bevat Simpler nu het prachtige assortiment Cytomic filters. Hiermee is er veel meer ruimte om je samples interessant en krachtig te maken. Iets minder spectaculair, maar wel prettig is dat de samplepagina een apart venster kan krijgen, waarmee je een beter overzicht krijgt. Minder prettig is dat een van de meest irritante beperkingen van Simpler niet is aangepakt; de pitchbend loopt nog steeds niet verder dan +/-5 halve noten. Idioot natuurlijk, maar zo blijft er nog iets over voor de volgende update, zullen we maar zeggen.

Simpler is in de nieuwe uitvoering een veel beter werktuig geworden. Het enige wat minder geslaagd is, is dat je nu wat meer afstand met je muis moet afleggen om bijvoorbeeld heen en weer te springen tussen de stemming en de filter envelope. Daarmee verlies je weer wat snelheid bij het werken met Simpler.

{CMU225.t_live.simpler.jpg

Bijschrift: Je kunt nu de Sample pagina van Simpler in een apart venster open, waarmee het aanpassen van bijvoorbeeld looppunten een stuk eenvoudiger wordt.}

Slim en elegant

Ableton heeft altijd een nogal behoudende koers gevaren als het over het uiterlijk gaat, en dat is met 9.5 niet veranderd. Het ziet er nog net zo helder en simpel uit als altijd. Maar er zijn wel een paar dingen veranderd. Zo hebben de levelmeters behalve Peak-stand nu ook een RMS-stand. Dat is handig met name bij het mixen, omdat rms een beter idee geeft van hoe luid je iets ervaart. Gelukkig kun je peak en rms tegelijk zien, voor een completer beeld van de levels in je project. Het peakniveau wordt getoond in donkergroen, met het rms-niveau in lichtgroen als het ware daarvoor. Slim en elegant, want de pieken zijn altijd hoger dan de rms-waarde. Helder en efficiënt omgesprongen met de beschikbare ruimte, mag je zeggen.

De golfvomweergave van samples en clips is nooit het sterkste punt van Live geweest; het zag er allemaal wat rafelig uit. Met versie 9.5 is ook dat aangepakt. Het is veel meer hires geworden; je ziet meer detail en scrollen gaat soepeler.

Live 9.5 geeft automatisch een kleur aan elke nieuwe track, en nieuwe clips krijgen dezelfde kleur als de track waar ze op staan. Logisch zou je zeggen, en het zorgt ervoor dat je een veel beter overzicht houdt over wat wat is. Wel is het zo dat als je aan een nieuw project begint, elke track een willekeurige kleur krijgt en daardoor ontstaan soms kleurcombinaties die niet echt aangenaam voor het oog zijn. Gelukkig kun je die kleurtoewijzing uitzetten of een vaste kleur kiezen voor je tracks.

{CMU225.t_live.simpler.jpg

Onderschrift: De golfvormweergave is veel beter geworden in Live 9.5.}

Conclusie

Live 9.5 betekent geen revolutie, maar het verbetert de software wel degelijk op een aantal essentiële punten. Een update van Simpler lijkt misschien een vreemde move, omdat er met Sampler al een betere sampler was toegevoegd, maar de nieuwe opties (snel slicen en loopen in plaats van diepgaand sounddesign) vormen een perfecte aanvulling op de bestaande mogelijkheden en workflow. Wel jammer dat de Slice mode geen mididata kan genereren, maar daarvoor kun je altijd de functie Slice To New Midi Track gebruiken. De nieuwe Cytomic filters zijn een echte aanwinst én ze zijn behalve in Simpler ook in Sampler, Operator en Auto Filter beschikbaar. Deze vier bieden nu veel meer (en creatievere) mogelijkheden dankzij die filters. Je kunt er fraaie analoge sweeps mee maken, en aangezien de resonantie doorloopt tot zelf-oscillatie, zijn overtuigende effecten te maken; zeker ook met de ingebouwde lfo en envelope follower met sidechain in Auto Filter.

De nieuwe synths die bezitters van Max For Live erbij krijgen, zijn nuttig, maar niet 100% overtuigend. Ze vertonen wat onhebbelijkheden en lijken niet enorm geïnspireerd. Desondanks zijn ze eenvoudig te gebruiken, leuk om mee te werken én er komen een paar heel sterke sounds uit. De nieuwe peak/rms-levelmeters zijn een goed idee, de verbeterde golfvormweergave is in bepaalde opzichten ook zeker geslaagd, maar in de oude versie was het volgens ons eenvoudiger om de levels van individuele samples af te lezen.

Wat we nog niet genoemd hebben, is het feit dat met 9.5 gesavede projecten niet in oudere versies te laden zijn. Dat kan voor sommige gebruikers toch wel een groot probleem zijn. Niettemin is de update naar versie 9.5 volgens ons essentieel. Versie 9 was al een fikse stap vooruit; met 9.5 komen we weer wat dichter bij het ideaal.

{kader}

Max For Live Essentials Synths

Wie behalve Live 9.5 ook Max For Live heeft, kan een geüpdatete versie van Max For Live Essentials downloaden. Hierin zitten 35 kant-en-klare Max devices, waaronder drie compleet nieuwe synths; Bass, Poli en Multi. Bass en Poli zijn allebei op vintage synths gebaseerde virtueel-analoge synths, Multi is een hybride synth met zes verschillende engines en een uiterst minimale interface.

De monofone Bass doet wat denken aan de Roland Juno hardwaresynths met zijn mixer waarin je de gelijktijdig beschikbare sinus-, zaagtand-, pulse- en driehoekgolfvormen kunt balanceren. Met een fader bepaal je de breedte van de pulse en die pulsbreedte kan natuurlijk gemoduleerd worden door de ingebouwde lfo. Dan is er nog een suboscillator, die een octaaf lager klinkt dan de basisnoot en die je tussen driehoek en zaagtand kunt morphen met de Tone fader. Heel mooi! Ook mooi is het hard-sync en ringmodulatiepaneel. Deze kunnen afzonderlijk of gelijktijdig worden ingezet en de toonhoogte van de modulerende oscillator kan weer gemoduleerd worden met de amplitude envelope. Bass is daarmee prima bruikbaar voor harmonisch rijke leads en bassen en voor dub-style effecten. Uiteraard is er een resonerend multimodefilter en de envelopetijd kun je omschakelen tussen lang en kort.

Ook Poli heeft een Juno-karakter, maar deze synth is polyfoon en biedt enkel zaagtand en pulse golfvormen. Er is ook nog een sub met een kruising tussen zaagtand en pulse die 1 of 2 octaven onder de basisnoot zit. Poli heeft een ringmodulator, maar ook Xmod; crossmodulatie voor fm-achtige klanken. Verder is er een ruisgenerator, low pass- en high pass-filters en een mod-sectie waarin je met de lfo en filter envelope,de cutoff, toonhoogte, pulsbreedte, ring mod-level en volume kunt moduleren. Poli heeft een 3-standen chorus en is speciaal ontworpen voor gebruik met Ableton’s hardwarecontroller Push 2.

De nieuwe synths zijn niet enorm revolutionair gezien het ruime aanbod aan emulaties van klassieke hardware, en omdat het Max For Live synths zijn, ontbreken helaas de nieuwe Cytomic filters. Bass heeft ook af en toe last van vastzittende noten en bij Poli hoor je oscillator soms nog steeds, ook al staat het mixlevel op 0. Toch zijn ze absoluut bruikbaar en voegen ze echt iets toe aan Live.

In het Max For Live Essentials pakket zitten nog drie nieuwe effecten: Met Map 8 kun je acht macro’s aan elke parameter in Live toewijzen, Midi Monitor toont wat er aan mididata binnenkomt, en Arp is een arpeggiator met ingebouwde stepsequencer en modulatie.

INFO

Live Intro boxed € 95,-

Live Standard boxed € 389,-

Live Suite boxed € 639,-

SPECIFICATIES

Nieuw

• vernieuwde versie van Simpler met Slice en Warp mode

• analog modeled filters van Cytomic

• peak- en rms-levelmeters

• verbeterde golfvormweergave

• automatische kleurtoewijzing voor nieuwe tracks

• 3 nieuwe synths en enkele plug-ins voor Max For Live Essentials

HET OORDEEL

+          • Simpler een stuk flexibeler en creatiever

            • prima nieuwe filters

-          • Simpler pitchbend beperkt tot +/-5 halve noten

            • met 9.5 gesavede projecten laden niet in oudere versies van Live

Dit artikel is eerder geplaatst in het Engelse blad Computer Music. Vertaald en bewerkt door Peter Hoeks.