DIGITAL PIANO

Wanneer je twee instrumenten van dezelfde familie test, bestaat het risico dat er geen grote verschillen bestaan tussen de twee en dat de tweede review een flauwe kopie is van de eerste. Met een prijsverschil van nauwelijks 20% tussen de eerder geteste CN 25 en deze CN 35 was ik daar inderdaad bang voor. Wat moet ik godsnaam gaan schrijven? Wel, ik kan u vertellen dat ik de bal compleet misgeslagen heb. De CN 35 deelt inderdaad een aantal kenmerken met zijn broertje, de CN 25, maar er zijn toch veel meer verschillen dan gelijkenissen!

BOUW

Het meubel ziet er net zo geslaagd uit als bij de CN 25, hoewel het iets groter is, zowel in breedte als in diepte. We zullen meteen ontdekken waarom dat is. De CN legt logischerwijs ook wat meer gewicht in de schaal: 55 kilogram. Het klavier is net hetzelfde als dat van de CN 25 en dus extreem aangenaam, met z’n zeer mooie afgewerking met kunstivoor, z’n drie sensoren en contragewichten.
De aansluitingen, daarentegen, zijn op de CN 35 behoorlijk wat uitgebreider. Natuurlijk zijn er raakvlakken: onder het klavier, links vooraan, vinden we ook hier twee jackuitgangen voor hoofdtelefoons, maar hier zien we ook twee aansluitingen voor line out en twee voor line in (eveneens jack). Iets verder zijn er twee MIDI-aansluitingen en een USB-poort (to host). Dat was op de CN 25 ook het geval, maar hier vinden we er ook nog een “to device”. wat natuurlijk heel wat extra mogelijkheden biedt. De aansluiting voor de drie pedalen is dan weer identiek, alsook de aansluiting van de externe transfo (jammer dat deze niet geïntegreerd werd).
Op het dashboard vinden we niet veel gelijkenissen met de CN 25. Het verschil is enorm. Het geeft ook al meteen een idee van de enorme verschillen die zich onder de motorkap bevinden. Er is natuurlijk de on/off-switch (hier zit hij aan de rechterkant) en het volume,  gevolgd door de knoppen voor lessen en demo’s. Maar, dan is er de knop “registration”, gevolgd door negen selectieknoppen voor klanken. En nu komt het. We beschikken er hier over niet minder dan... 324!! En dan tel ik de 12 drumkits nog niet mee! Ik zei het al in de inleiding: beide instrumenten hebben eigenlijk niet veel met elkaar gemeen. De CN 25 voldoet overigens aan de norm “general MIDI” versie 2, m.a.w. “GM2”. De eerste acht selectieknoppen bieden een snelle toegang tot elk (slechts) vier geluiden: twee keer vier piano’s, vier elektrische piano’s, acht orgels (kleine uitzondering op de regel), vier clavecimbels of vibrafoons, vier strijkers, vier koren en vier bassen. De negende knop gebruik je om… naar de zowat 300 andere geluiden te gaan. Gelukkig heeft de CN 35 een LCD-display (2x16 karakters). Aan weerszijden van dit scherm zitten de knoppen “menu” en “value”. Verder naar rechts vinden we bedieningsknoppen voor reverb en effect control, balans, split, metronoom en een reeks knoppen ten dienste van de opnamesectie. Om te besluiten is er nog “touch” (respons van het klavier) en “transpose”.
Sommigen zullen, overigens terecht, opmerken dat de het uiterlijk van de CN 25 nauwer aansluit bij dat van een “echte” piano, in die zin dat er geen knoppen of lichtjes op een akoestische piano staan. Dus hoe minder knopjes, hoe geloofwaardiger hij eruit ziet. Met een goed gevuld dashboard laat de CN 35 geen ruimte voor enige illusie, maar in ruil krijg je wel een heleboel functies en is het gebruik ervan sterk vereenvoudigd.

En dat is niet het enige verschil. De versterking (2x20 Watt) gebeurt niet via twee, maar via vier luidsprekers. Twee daarvan bevinden zich op het bovenpaneel van de piano. En wat mij betreft is dat echt wel subliem. Als we beide piano’s op hetzelfde volume met elkaar vergelijken, dan is de geluidskwaliteit van de CN 35 onnoemelijk veel beter dan die van de CN 25. Er is eigenlijk geen vergelijking mogelijk. Visueel mag de CN 25 dan wel meer van een echte piano hebben, op het vlak van de klank steekt de CN 35 er met kop en schouders bovenuit.

MOGELIJKHEDEN

De Kawai CN 35 biedt een 256-stemmige polyfonie. Niets op aan te merken! Ondanks dit indrukwekkende aantal zijn de meeste geluiden ook erg goed. Uiteraard zal er altijd wel wat gediscussiëerd kunnen worden, maar dat zal vooral een kwestie van smaak blijken.
De CN 35 heeft ook drie soorten recorders in huis. Allereerst is er een eerder eenvoudige (interne) MIDI-recorder met een capaciteit van zo’n 90.000 noten. In een andere modus kan je audio opnemen (MP3 of WAV) via een USB-slot (“to device”), dat hier tot z’n volle recht komt, want het is precies via dit type van stockage dat de opname en weergave gebeurt. De derde mogelijkheid gaat ook via de USB-poort. Dit betreft een 16-sporen MIDI-recorder. Merk op: al ga je via een computer (USB “to host”), of rechtstreek via USB (“to device”), de mogelijkheden MIDI “SMF” (extensie: MID), formaat 0 en 1 zijn alle even bruikbaar, waardoor je de CN 35 noch min noch meer als een multitimbrale 16-kanaals-synthesizer kan inzetten. Kers op de taart: de CN 35 biedt de mogelijkheid om uw MIDI-sequenties naar audio (MP3 of WAV) om te zetten. De “transport”-knoppen zijn gemeenschappelijk voor de drie types van recording - je zal in het menu op het scherm je opnamewijze selecteren. Niet zo moelijk. Maar het is natuurlijk altijd aangeraden om voor dit soort toepassingen toch eens door de handleiding te bladeren. Die telt maar liefst 140 pagina’s. Dat zegt toch wel iets.
Vanzelfsprekend beschikt de CN 35 ook over een “dual” modus, een “split” modus en quatre mains functie met automatische aanpassing van de octaven aan weerszijden van het splitpunt. Met de balansslider regel je onmiddellijk de balans tussen twee klanken. De CN 35 biedt ook alle mogelijke leerfuncties met bovendien enkele meer geïntegreerde methodes. Ik noem bijvoorbeeld maar even de 88 “concert magic” songs en de 32 demosongs, die voor mij persoonlijk niet zo nodig hoefden, hoewel velen hiervan houden.  Maar goed, je hebt ondertussen wel door dat de CN 35 een zeer uitgebreid palet aan mogelijkheden in huis heeft - veel meer dan wat je op een doorsnee digitale piano vindt. Maar dit alles zou niets waard zijn mocht het geluid niet deugen. Maak je echter geen zorgen, uiteraard is dat bij Kawai van topklasse.

RESPONS EN SOUNDS

We hoeven het niet over de pianosounds te hebben. We weten ondertussen allemaal dat Kawai hierin heer en meester is. De basisgeluiden zijn hier identiek aan deze van de CN 25, maar door de betere versterking komen ze nog beter tot hun recht. En ik kan niet laten om het nog maar eens te zeggen: de CN 25 was best goed, maar toch verbleekt hij bij de klanken die de CN 35 produceert. Ik heb trouwens nooit goed begrepen waarom fabrikanten van piano’s de speaker per se wilden verbergen onder het instrument. Akkoord, vanuit esthetisch standpunt snap ik dat nog wel, maar het gaat onvermijdelijk ten koste van de geluidskwaliteit. En we hebben hier ten slotte toch nog altijd met een muziekinstrument te maken… Stel je voor dat een fabrikant van muziekinstallaties het in zijn hoofd zou halen om de speakers naar de muur te richten in plaats van naar de oren van de luisteraar. Vrij absurd, nietwaar. Toch is het precies dat wat je bij veel piano’s ziet. Enfin, de CN 35 is gelukkig de uitzondering op de regel en heeft de enige juiste manier om een piano te versterken. Je hebt helemaal geen externe versterker nodig, toch niet als je het instrument gewoon thuis gebruikt. Mocht je er toch mee naar buiten willen komen, zijn er absoluut voldoende in- en uitgangen om externe versterking aan te sluiten.

Met de CN 35 kan je het geluid ook nog tweaken door middel van de “tone control”. Er zijn verschillende presets zoals “bass boost” en zelfs een vierbands-EQ (+/- 6 dB per band). Je beschikt over reverb, over effecten (chorus, delay, enz.), over de beroemde “virtual technician” van Kawai (die het mogelijk maakt om de typische akoestische eigenschappen van een piano te controleren: hamergeluiden, opening van het deksel, enz.), enfin, je zal begrepen hebben dat Kawai hier aan ieders wensen tegemoet kan komen. Nog een opmerking: je hebt verschillende tuning- mogelijkheden (427-453 Hz), alsook de instellingen van “stretch tuning”.

Dat de CN 35 duurder is dan de CN 25, hadden we wel verwacht. Hoeveel? 300 euro. Je koopt hem namelijk voor 1599 euro. Wil je weten wat ik van die prijs vindt? Wel, hoewel we hier nog enigszins over een instapniveau spreken, hooguit net de middenklasse, krijg je er wel resoluut een high end instrument voor in de plaats.

Ik vond de CN 25 toen ik hem testte al erg goed, maar … hoe zal ik het zeggen? Als je met de verschillen alleen al een hele reportage kan vullen… Eigenlijk is er geen vergelijking mogelijk. De CN 25 wordt gepositioneerd als een basispiano, terwijl de CN 35 zich duidelijk in het hogere segment bevindt als een instrument met een grote veelzijdigheid. Aan u de keuze uiteraard. Maar, als je een piano koopt, doe je dat normaliter niet voor een week of een maand, maar voor een langere periode. Persoonlijk denk ik dat het dan beter is om iets langer te sparen en meteen voor de CN 35 met zijn superieure kwaliteit te gaan. De CN 25 was zeker goed, maar van zodra je de CN 35 hebt geprobeerd…