Lichtstad Parijs schonk in 2001 het levenslicht aan de merknaam ‘Ayrton’. Een initiatief van enkele esthetica designers, technici en rasechte lichtmensen, die twee jaar later in Frankfurt op de Prolight&Sound show fier konden uitpakken met hun eerste opmerkelijke product, de Eyecolor. Toen al meteen een professionele moving head, voorzien van een LED-bron. Het merk is ondertussen zeker niet bij de pakken neer blijven zitten. Er ontstond een zeer interessant gamma van lichtapparatuur, onder andere voor gebruik in de showwereld en in televisiestudio’s, maar ook geschikt voor architectonische projecten. Ayrton mikt hierbij niet op de druk bevolkte instappers-markt. Het is eerder zoals bij de goede oude dorpsslager: mag het wat meer zijn?

Vandaag kregen we een vrij grote doos aangeleverd. Verrassend groot eigenlijk, wetende dat daar de gloednieuwe Ayrton AlienpixRS zou moeten inzitten. Opmerkelijk zwaarder ook dan we gedacht hadden bij dit formaat, want we weten natuurlijk dat elke Ayrton LED-powered is. Je verwacht je onterecht aan een lichtgewichtje. De extra ballast bleek echter al direct bij het open maken van de doos: Ayrton levert hun product namelijk niet zomaar verpakt in karton met wat piepschuim. Neen, er zit een heuse ‘shell’ in, een ‘inlay’ zo je wil, heel stevig en met een erg precieze pasvorm. Mét Ayrton logo. Je kan dus eigenlijk gewoon een flightcase laten maken die de zelfde maten heeft als de doos, en dan kan je die inlay direct overplaatsen vanuit je doos in je flightcase. Dit maakt onze Alienpix meteen klaar voor ‘on the road’ gebruik. Een heel groot pluspunt, vinden we…

Budget

Misschien moeten we voor we verder gaan het te voorziene budget al even vermelden, wil je een AlienpixRS de jouwe maken. Volgens de invoerder moeten we rekenen op een verkoopprijs van rond de 7500 Euro all-in. Toegegeven, dat klinkt niet echt goedkoop. Het zijn heel wat centjes… Maar… Op het eerste gezicht lijkt het in onze ogen toch eerder een zeer mooie aanbieding! Je moet om te beginnen dus al weten dat die inlay inbegrepen zit in de prijs. En ga maar eens zoiets op maat laten maken voor in je kisten… Je zal snel beseffen waarom Ayrton hiermee een waanzinnig goede zet doet. En dan de ‘machine’ zelf… Die ziet er ook echt behoorlijk netjes en degelijk uit, en vooral ook zeer imposant!

Wat?

Er zitten op de AlienpixRS maar liefst zes lichtkoppen en in totaal acht aanstuurbare rotatie-assen. Dat betekent dus toch dat het apparaat volgestouwd moet zitten met LEDs, met elektronica en met de nodige stappenmoteren (tri-phase types van de modernste generatie). Zonder ook nog maar één lichtstraal gezien te hebben, ademt ons testobject dus toch al meteen een ‘waar voor je geld’ sfeer uit. Ayrton is ook geen merk dat aan pure badge-engineering doet: geen Chinees product uitkiezen en net als je concurrenten daar je naam op laten kleven. Niet dat die producten niet goed kunnen zijn, maar toch is het fijn om te weten dat we met een Ayrton een origineel Frans ontwerp in huis halen. Weliswaar gebouwd in China, maar het blijft een product dat we niet meteen onder verschillende andere merknamen op de markt zullen aantreffen. Tenzij de Chinese kopieermachines in gang schieten natuurlijk. Als dat zou gebeuren, weet je als fabrikant dat je een interessant product hebt gemaakt…

Beetje info

De AlienpixRS is beslist geen kleine moving head, dat zal al duidelijk zijn. Je flightcase moet 627x725x414 mm aan binnenafmetingen hebben, dan past de inlay precies. Het toestel zelf zet 29,8 kg op de weegschaal. Daarbij horen natuurlijk nog de onvermijdelijke (meegeleverde) omega-brackets om het toestel op te hangen, een veiligheidskabeltje, en een aansluitsnoer met de nieuwste generatie Powercon, die je dus ook ‘officieel’ probleemloos als schakelaar mag gebruiken door ze in of uit te draaien. Een netschakelaar staat er dan ook niet op, maar persoonlijk vinden we dat ook totaal overbodig. De inlays zijn zelf ook behoorlijk stevig uitgevoerd. Je zoekt dus best een flightcase met wielen eronder. Het uitpakken van het toestel wordt in grote mate vergemakkelijkt doordat Ayrton twee mechanische grendels voorzien heeft, waarmee je zowel de pan- als de tilt beweging kan vergrendelen tijdens het transport. Geen gevaar dus dat het toestel tijdens het uitpakken ongewild gaat draaien en keren in je handen. Samen met de stevige handvaten aan beide einden van de basis, maakt dit de AlienpixRS eigenlijk bijzonder gemakkelijk hanteerbaar ondanks zijn formaat en zijn complexiteit. Let wel: deze machines hang je niet meer weg aan een deco-truss, laat dat duidelijk zijn. Erg imposant zoals gezegd… Maar niet alleen imposant, want het toestel geeft ook een degelijke indruk wat betreft de bouwkwaliteit. Mooi en netjes afgewerkt, bijzonder professionele uitstraling, toch een beetje een speels karakter…

Wat precies?

De AlienpixRS beschrijven is al een klus op zich. Op de basis vinden we de gebruikelijke vork-constructie die de pan beweging mogelijk maakt, waarin dan, al even gebruikelijk, de eigenlijke unit om een horizontale as kan roteren voor de tiltbeweging. Tot daar blijft het klassiek. De rest is echter ‘anders’. De unit die de pan en de tilt beweging kan uitvoeren, bestaat namelijk zelf uit een constructie van armen, waaraan vijf LED-gepowerde lichtkoppen bevestigd zijn. De armconstructie kan zelf ook nog draaien rond haar middelpunt. Dat maakt dat er dus drie hoofd-rotatiemogelijkheden zijn (pan, tilt en de armen) waarbij nog komt dat de vijf lichtkoppen aan de armen zelf ook nog rond hun as kunnen draaien. Dat brengt ons op de reeds genoemde acht rotatieassen. Midden op de armconstructie staat er nog een zesde lichtkop gemonteerd, identiek aan de vijf anderen, maar zonder eigen rotatie-as.

Elke lichtkop bevat een LED-engine, waarvan we nergens het vermogen konden terugvinden. Ayrton speelt het een beetje zoals Rolls Royce al in de goeie oude tijd deed. Wanneer je naar het vermogen vraagt, zegt men: ‘voldoende’. Het enige wat vrijgegeven wordt, is dat de hele ‘machine’ maximum 450 Watt uit het net haalt. Er wordt wel een output van 6000 lumen gespecificeerd, en een intensiteit van 1 080 000 candela, zonder verdere beschrijving van hoe die meting dan gebeurde. Enerzijds eindelijk een fabrikant die aangeeft hoeveel er UIT zijn product komt (we ergeren ons vaak aan boxenfabrikanten die toch o zo graag vermelden hoeveel wattjes hun speakers opeten, terwijl het eigenlijk om de decibelletjes gaat die er uit komen), anderzijds enigszins raar bij een dergelijke goed gedocumenteerde machine dat er niet uitgebreider uitgepakt wordt met de gegevens van de gebruikte LED’s. Nu, om jullie gerust te stellen: als je de AlienpixRS even onder spanning brengt en uitzoekt met welke kanalen je licht uit de machine krijgt, dan vervaagt ook snel de vraag ‘hoeveel watt’, en we knikken goedkeurend in de old school RR stijl: (meer dan) genoeg. Elke kop heeft de ondertussen welbekende optische constructie met een spiegel, reflectortje en een afdeklensje met opening in het midden, wat we al haast automatisch associëren met een erg kleine openingshoek. De fabrikant noemt 3,5°, dus we krijgen 6 krachtige smalle stralen die intens door de ruimte kunnen schieten. De optische constructie bevat geen focus-mogelijkheid. Je kan dus niet scherpstellen op een bepaalde afstand. Ayrton beveelt een minimale afstand van 2 meter aan. Gezien de afmetingen van het apparaat zou het trouwens gewoonweg belachelijk zijn om het in te zetten in ruimtes waar je geen afstanden van twee meter kan aanhouden…

DMX kanalen op overschot?

Alle rotaties kunnen naar keuze in 8 bit nauwkeurigheid (dus 1 DMX kanaal) of in 16 bit nauwkeurigheid (1 DMX kanaal + een tweede kanaal voor ‘fine’ regeling) gemaakt worden. Dit is inmiddels al lang ingeburgerd in deze sector, maar met acht stuurbare rotatieassen begrijp je uiteraard wel dat je hiervoor heel wat DMX kanalen ter beschikking moet hebben. Uiteraard voorziet Ayrton ook wel vereenvoudigde DMX aansturing met minder kanalen. Bij een aansturing met 16 kanalen bijvoorbeeld, gaan alle lichtkoppen steeds dezelfde rotatie gelijktijdig uitvoeren en we werken daarbij ook in 8 bit mode. Wie alle aansturingsmogelijkheden optimaal wil benutten, heeft 47 kanalen nodig. Maar dan kan je ook wel prachtige effecten programmeren. Op de website van Ayrton (www.ayrton.eu) is hiervan trouwens een knap introductiefilmpje te vinden. Een bijzondere vermelding toch, voor het feit dat de rotatiebewegingen allen continu kunnen zijn.

Ontwerp

De invoerder vertelde, dat de designers eigenlijk vertrokken waren van het retro idee van de ‘helikopters’ uit lang vervlogen tijden. Dat was destijds behoorlijk vernieuwend, toen lichtshows uitsluitend opgebouwd werden met PAR lampen en ‘lichtmodulatoren’ die deze spots muziek-reactief maakten. Zo een helikopter was opgebouwd uit armen waaraan de toen immens populaire PAR36 lampen bevestigd waren, 30 Watt sterk (ocharme) en dat zorgde voor het eerst voor echte beweging in onze shows. Zij het dan met vrij beperkte straalhelderheid, maar we wisten toen niet beter. Met de AlienpixRS zouden we dit effect perfect kunnen opnieuw in het leven roepen. De AlienpixRS zou zonder enige restrictie opnieuw een leuke ‘centerpiece’ vormen boven de dansvloer van de discotheken en danscafé’s uit die periode. Alleen dachten wij bij de test niet meteen aan het opnieuw creëren van helikopter effecten, want de mogelijkheden van de Alienpix zijn toch wel gigantisch veel ruimer. Een klein detail dat we opmerkten bij de test, is dat de drie hoofdrotaties hun positie terug innemen bij manuele verstoring, terwijl de afzonderlijke koppen dat niet doen. Belang? Weinig of geen, want dergelijke heads zullen in de regel wel opgesteld zijn op een manier dat het publiek er niet direct kan aan prutsen. Over het algemeen is de Alienpix misschien niet supersnel in zijn pan en tilt, uiteraard wegens de meeroterende massa, maar hij is absoluut ook niet traag. De koppen zelf zijn heel wat kleiner en lichter, en zij bewegen wel uiterst snel. Zo krijg je een behoorlijk flitsende lichtshow die synchroon op de muziek lopend tot verrassende effecten kan leiden. Als voorbeeld kan hier ook weer verwezen worden naar het democlipje op de website van Ayrton.

Schijnen in kleur

De lichtkoppen bevatten elk een krachtige RGBW LED. Dat werkt, zoals bekend, handig voor de kleurenmixing van zowel gesatureerde RGB mengkleuren als ook voor pasteltinten met een fractie wit er bij. Er is uiteraard ook voorzien in een globale dimmermogelijkheid en er kunnen ook strobo effecten gemaakt worden. Bij het gebruik van 47 kanalen is dat natuurlijk allemaal netjes kop per kop te programmeren, en zo kom je tot echt wel eindeloze mogelijkheden, zelfs al met slechts 1 AlienpixRS. De dimming gebeurt vlot, traploos, alleen bij het allerlaatste hapje licht gaat het bij heel erg trage dimming net iets minder smooth. Maar dat zal bij de toepassingen waarbij je van dit soort apparatuur gebruik maakt, echt nooit storend worden. Elke kop heeft zijn eigen temperatuurgestuurde ventilator. Die hoor je onmiddellijk reageren als je meer lichtpower de ruimte in jaagt, maar globaal blijft het toestel behoorlijk beschaafd wat betreft het lawaainiveau, zeker rekening houdende met wat er allemaal in steekt aan motoren en LED-sturingen. Je moet er wel rekening mee houden dat het apparaat, omwille van het net genoemde argument, niet kan thuishoren in uiterst stille omgevingen. De kleuren worden aangestuurd in 8 bit, dus één kanaal per kleur, en de menging is mooi zonder storende kleurverschilschaduwen, alhoewel dat bij dergelijke smalle beams natuurlijk minder precair is dan bij bijvoorbeeld washeffecten. Door de aansturing van kleuren per kanaal, kan je uiteraard ook virtuele kleurenwielen programmeren waarbij de kleuren in elkaar overlopen. Er zitten overigens ook kleurenmacro’s in.

Aansturing

Je hebt het ondertussen al lang begrepen: heel wat mogelijkheden, als je over heel wat DMX kanalen beschikt. Uiteraard is er in het basisblok de gebruikelijke XLR (5 pin) DMX in en out connector aanwezig. Maar Ayrton heeft ook voorzien in 2 RJ45 Ethercon aansluitingen, zodat het toestel meteen klaar is om in een netwerk te worden opgenomen. Zoals bekend, is ook in de belichtingswereld de netwerking binnengetreden, waarbij een netwerkkabel (CAT5) een groot aantal DMX universes kan dragen. AlienpixRS ondersteunt momenteel het reeds vrij populaire ArtNet maar ook het sACN formaat. Handig voor wie reeds over aangepaste aansturingsapparatuur beschikt. Het toestel is uiteraard ook DMX-RDM compatibel, zodat een aantal instellingen zoals bijvoorbeeld het adres ook vanop afstand kunnen worden ingegeven. Bijzonder handig is trouwens ook de ingebouwde ontvanger (met antenne voor wireless DMX aansturing). Daarvoor is uiteraard de geschikte transmitter nodig. AlienpixRS lust signaaltjes van LumenRadio modules. Dat zou natuurlijk de wensdroom van elke lichttechnieker zijn, niet? Alle DMX wireless via één betrouwbaar protocol. Maar voor wie het echt te veel wordt: de AlienpixRS wordt ook je beste vriendje als je het veel eenvoudiger wil houden. Hij kan namelijk ook in stand-alone mode en in master-slave mode werken.

Alle instellingen op de machine zelf kan je, zoals gebruikelijk, maken met de zes knopjes op de basis en met behulp van een mooi en helder display. De knopjes zijn eigenlijk mooie aanraakvelden (het toestel heeft een IP20 beschermingsfactor) die erg gemakkelijk reageren. Zes stuks in totaal: menu, enter, up en down, en links en rechts. Ze zijn niet verlicht, wat ons de eerste momenten wat moeilijk leek, maar uiteraard weet je ze na een poosje staan in het donker. De menuvoering is redelijk intuïtief te gebruiken. Het toestel is supernieuw, er zat nog geen handleiding bij en tijdens de test hadden we ook niet meteen een online document beschikbaar, maar je vindt er wel je weg in. Tenzij je vorige lichteffect natuurlijk nog écht zo een helikopter was van de jaren ’80. We hebben de drie DMX-modes uitgeprobeerd, van 16 tot 47 kanalen. Telkens weer een beetje zoeken want we hadden nog geen DMX chart ter beschikking. Het display geeft wel informatie, maar uiteraard is het ook aan de stuurtafel snel even uitgevlooid wat een kanaal in de andere mode nu weer precies doet. Leuk speelgoed dus. Wanneer je met verschillende AlienpixRS daadwerkelijk aan de slag gaat, is het natuurlijk wel noodzakelijk om een geschikte aansturing voorhanden te hebben. Wij hebben voor de test, met dus slechts één exemplaar, gewoon gebruik gemaakt van een generische lichtstuurtafel met 48 kanalen, zodat we alles netjes konden uitproberen kanaal per kanaal, maar dat is in de praktijk uiteraard geen werkbare oplossing. Maar wie in AlienpixRS investeert, zal deze laatste opmerking uiteraard niet nodig hebben. We willen gewoon maar opmerken, dat je dit soort pro-apparatuur maar moeilijk kan gaan gebruiken met de welgekende 192-kanaals stuurpaneeltjes en dergelijke, die van diverse merken op de markt zijn, en waar je met enige moeite nog wel de gewone, kleinere, movingheadjes mee tot leven kan wekken. AlienpixRS speelt duidelijk in een hogere liga.

Besluit

AlienpixRS heeft ons kunnen boeien. Een krachtig effect, veel verbluffend flitsende mogelijkheden, een eerlijke prijs, en superhandig dat je er meteen de inlay voor je flightcase bij hebt. Ja, er is een pan en een tilt beweging mee gemoeid, maar vergelijk AlienpixRS niet met een movinghead. Het is een verzameling stralen, waar je in de ruimte mee ‘tekent’, of die je wild door de hele show kan laten schieten. Een zeer imposant apparaat, in alle opzichten. Vernieuwend en toch herkenbaar. Tof!