gepubliceerd in
Roland Fantom S
Keyboard Instruments 15-01-2004
De voorbije jaren leek het alsof Roland, aangaande de ontwikkeling van nieuwe synthesizer-workstations, voornamelijk fabrikanten als Korg en Yamaha achterna holde. Deze laatst vermelde producenten (alsook enkele andere) hadden al langer samplingmogelijkheden toegevoegd aan wat we ondertussen kenden als een "workstation": een PCM-synth met ingebouwde sequencer. Nochtans is Roland op dit vlak lang een trendsetter geweest.
Met de lancering van de eerste "Fantom"-synth een jaar of 2-3 geleden kon men de achterstand niet helemaal bijbenen. Dit was ongetwijfeld te wijten aan het nog steeds ontbreken van een interne sampler. Op de Frankfurter Messe begin dit jaar viel het echter ogenblikkelijk op: Roland had de handen eens flink uit de mouwen gestoken, waar heel wat andere merken hun vertrouwde producten bleven herkauwen. De FANTOM S is één van de resultaten en plaatst Roland weer op minstens gelijke hoogte met zijn concurrenten. Nu eens kijken wat er zich onder de motorkap bevindt.De FANTOM S is leverbaar in 2 uitvoering: het ons geleverde testmodel was met er één met een 61toetsen synthesizer klavier, maar er bestaat tevens een versie met een 88 toetsen tellend gewogen klavier. Wie 76 toetsen prefereert moet zich voorlopig tevreden stellen met de "sampler-loze" originele FANTOM-synth. Overigens een uitstekend instrument.
Het metaalkleurige ontwerp heeft een opvallend hoog "Star-Wars" gehalte, zelfs nog iets meer doorgedreven dan bij de eerdere Fantom (bekijk vooral de zijkanten). Zeer in het oog springend zijn de numerieke pads rechts. Deze lichten oranje op wanneer actief. Persoonlijk hou ik meer van een sobere look, maar voor wie kickt op veelkleurige lichtjes en flikkerende knopjes is dit het instrument. Stel je de teletijdmachine van professor Barabas voor, versierd met kerstverlichting en je krijgt een aardig beeld. Het meest standvastige onderdeel aan deze synth is de vertrouwde Roland-pitchbender-controller. Dit handige kleinood mag samen met de D-beam controller op geen enkele Roland synth ontbreken. Deze lichtgevoelige controller is immers standaard aanwezig op de meeste huidige Roland instrumenten. Behalve van het gigantische display, de aanslag gevoelige pads en enkele draaiknoppen (voor het realtime bedienen van o.a. de filters), is de lay out van het bedieningspaneel grotendeels traditioneel.
Het toebehoren beperkt zich tot het noodzakelijke netsnoer en 2 CD's. De eerste is een CD-rom met editors voor zowel Mac als PC. De andere is een audio CD met een beperkte hoeveelheid sample materiaal. Het betreft een selectie uit het aanbod van de firma "Ueberschall", gekend omwille van zijn uitstekende sample CD's. Let wel, het aanbod op deze CD is beperkt en beslaat slechts enkele stijlen: R&B, Hip Hop, House, Trance en enkele aanverwanten. Je kan dit item zelfs opvatten als een lokkertje om je aan te zetten tot het kopen van meer.
Zoals het Roland betaamt is de voeding intern. Altijd een pluspunt. Naast de klassieke midi aansluitingen (in, out, thru) kunnen we ook rekenen op een USB connector. Een methode van data overdracht waar we tegenwoordig bijna niet omheen kunnen. Voor het aansluiten van voetpedalen zijn er twee ingangen. Niet overdreven, maar voldoende. Eén voor een switch (hold) en één voor een zogenaamde continuous controller (bv. zwelpedaal). Naast de main L/R en hoofdtelefoon uitgangen (jacks) zijn er nog twee apart toekenbare jack outputs. In dit digitale tijdperk voorziet Roland ons tevens met zowel een optische als een coaxiale audio uitgang. Voor het inkomende signaal zijn er twee jack ingangen aanwezig. De gain regeling hiervoor bevindt zich op het bovenblad. Het opslaan van je data gebeurt voortaan met behulp van Smart Media cards. Een floppy disk drive lijkt voorgoed verleden tijd. Floppy disks zijn trouwens te beperkt in capaciteit voor het bewaren van meerdere samples. Hoewel Smart Media cards een stuk duurder zijn in aanschaf bieden ze wel heel wat meer mogelijkheden qua geheugen, formaat enz. Om het aanwezige klankenpallet uit te breiden zijn er 2 slots voor het aanbrengen van eventuele SRX-serie expansion boards. Wanneer je geen gebruik maakt van de slots voor het uitbreiden van het sampler geheugen, kun je er zelfs vier in kwijt. Wanneer je deze optimaal benut levert dit tot meer dan 200 Mb aan klankdata op. Voor het bewaren van je samples beschik je standaard over 32 Mb geheugen. Dit is niettemin uitbreidbaar tot maar liefst 512 Mb.
De meer dan volwaardige sampler, aan boord van deze synth, heeft nog enkele extra features. Bijvoorbeeld kun je met de Skip Back Sampling functie tot 10 seconden eerder gespeeld materiaal bewaren. De interne klanken van de Fantom S kunnen immers rechtstreeks in de sampler worden ingevoerd. Ook de 16 pads waaraan je verschillende samples kunt toekennen zijn van meer dan praktisch nut.
De arpeggiator biedt, behalve preset styles, ook de mogelijkheid om je eigen patronen te creëren. Ook de sequencer verlegt enkele grenzen, zij het wat onopvallender. 400 000 noten capaciteit, een tempo van 5 bpm tot 300 bpm, een 3 bands compressor als mastering tool, enz.
64 stemmen polyfonie en 16 parts multitimbraliteit zijn eerder nog wat aan de zuinige kant maar voldoen toch aan de normen. Voor het editeren van de klanken zelf volgt Roland zijn traditie: elke patch bestaat uit maximum vier tones. Deze kan je dan op de gebruikelijke manier boetseren, gebruik makende van filters, ADSR envelopes enz. In performance mode zijn er 3 insert effecten mogelijk, in patch mode: 1 voor de klank gespeeld op het klavier en 1 voor de klanken toegekend aan de pads. In totaal zijn er, naast de aparte chorus en reverb effecten, 77 multi effecten aanwezig in de Fantom S. Voor de Fantom S88 zijn dit er 78. Vooraleer de klank het instrument verlaat kun je deze dan nog bewerken met een 3-bands stereo compressor/limiter.
Wat betreft de midi mogelijkheden zijn er geen noemenswaardigheden. Tenslotte is ook op dit instrument Roland's V-link aanwezig. Een functie waarmee je video beelden vanop de synth kan manipuleren.
Verder getuigt de Fantom S van buitengewone gebruiksvriendelijkheid. De 16 numerieke pads zijn de ultieme manier om live samples aan te sturen. Ze laten je toe om op een eenvoudige en snelle manier een complexe performance neer te zetten. Er is een rijtje van vier potmeters die je kan switchen tussen drie modes. De eerste is toegekend aan respectievelijk: cutoff frequency, resonance, attack en release. De tweede staat in voor het bedienen van de arpeggiator. Een derde is vrij toewijsbaar. Ook de D-beam controller kan je snel omschakelen tussen drie functiemodes waarvan één vrij te kiezen. Verder zijn er nog twee assignable switches en 2 octaaf up/down toetsen. Controle mogelijkheden genoeg dus.
De sequencer kun je bedienen met een speciaal daarvoor gegroepeerde reeks knoppen, geïnspireerd op de bediening van een tape recorder. Wanneer de sequencer in gebruik is toont het display een lay out die erg lijkt op die van een software sequencing programma. Hierdoor werk je bijna net zo makkelijk als op de computer. Voor het editeren van klanken en effecten moet je iets dieper de menus induiken. Hoewel de bedieningsinterface uitstekend is zou een touchscreen hier zeker voor een bijkomend gebruiksgemak kunnen zorgen.
Mede door het uitstekende klavier, de pads en diverse controllers is de respons en het contact dat je met de klank hebt fenomenaal. Hierdoor wordt de Fantom S een inspirerend en levend instrument.
Iets minder vind ik de lange opstarttijd van het instrument. Wanneer je de Fantom S opzet duurt het een hele poos voor het hele systeem geladen is. Ondertussen krijg je een soort van filmische generiek te zien en kom je uit op een startpagina in patchmode met een afbeelding van de synth zelf. Een beetje overbodige fantasie vind ik.
Zoals steeds zijn de effecten bij Roland absolute top. De multiband compressor op de master laat je tenslotte toe het geheel behoorlijk op te boosten.
←→Met de lancering van de eerste "Fantom"-synth een jaar of 2-3 geleden kon men de achterstand niet helemaal bijbenen. Dit was ongetwijfeld te wijten aan het nog steeds ontbreken van een interne sampler. Op de Frankfurter Messe begin dit jaar viel het echter ogenblikkelijk op: Roland had de handen eens flink uit de mouwen gestoken, waar heel wat andere merken hun vertrouwde producten bleven herkauwen. De FANTOM S is één van de resultaten en plaatst Roland weer op minstens gelijke hoogte met zijn concurrenten. Nu eens kijken wat er zich onder de motorkap bevindt.
BESCHRIJVING
De FANTOM S is leverbaar in 2 uitvoering: het ons geleverde testmodel was met er één met een 61toetsen synthesizer klavier, maar er bestaat tevens een versie met een 88 toetsen tellend gewogen klavier. Wie 76 toetsen prefereert moet zich voorlopig tevreden stellen met de "sampler-loze" originele FANTOM-synth. Overigens een uitstekend instrument.Het metaalkleurige ontwerp heeft een opvallend hoog "Star-Wars" gehalte, zelfs nog iets meer doorgedreven dan bij de eerdere Fantom (bekijk vooral de zijkanten). Zeer in het oog springend zijn de numerieke pads rechts. Deze lichten oranje op wanneer actief. Persoonlijk hou ik meer van een sobere look, maar voor wie kickt op veelkleurige lichtjes en flikkerende knopjes is dit het instrument. Stel je de teletijdmachine van professor Barabas voor, versierd met kerstverlichting en je krijgt een aardig beeld. Het meest standvastige onderdeel aan deze synth is de vertrouwde Roland-pitchbender-controller. Dit handige kleinood mag samen met de D-beam controller op geen enkele Roland synth ontbreken. Deze lichtgevoelige controller is immers standaard aanwezig op de meeste huidige Roland instrumenten. Behalve van het gigantische display, de aanslag gevoelige pads en enkele draaiknoppen (voor het realtime bedienen van o.a. de filters), is de lay out van het bedieningspaneel grotendeels traditioneel.
HANDLEIDING EN TOEBEHOREN
De handleiding is ééntalig Engels en vereist dus een behoorlijke kennis van deze taal. Het betreft hier een redelijk nieuw instrument dus Nederlandse en Franse vertalingen zijn ongetwijfeld in de maak. De handleiding bestaat uit vier delen: een net niet te lijvige hoofd-handleiding, een quick-guide (voor wie direct aan de slag wil), een parameterlijst en een patchlist. Alles is gedrukt op een soort veredeld krantenpapier, draag er dus zorg voor.
Het toebehoren beperkt zich tot het noodzakelijke netsnoer en 2 CD's. De eerste is een CD-rom met editors voor zowel Mac als PC. De andere is een audio CD met een beperkte hoeveelheid sample materiaal. Het betreft een selectie uit het aanbod van de firma "Ueberschall", gekend omwille van zijn uitstekende sample CD's. Let wel, het aanbod op deze CD is beperkt en beslaat slechts enkele stijlen: R&B, Hip Hop, House, Trance en enkele aanverwanten. Je kan dit item zelfs opvatten als een lokkertje om je aan te zetten tot het kopen van meer.
BOUW
De FANTOM S is zonder twijfel een duurzaam instrument. De voor 90 % metalen constructie is hier grotendeels voor verantwoordelijk. Het gebruik van plastiek beperkt zich tot de zijkanten en het platform waarin de pitch/modulatie controller is gemonteerd, maar ook dit is van bijzondere kwaliteit. Het display wordt beschermd door een hard plexi venster dat met vier schroeven is bevestigd. Dit zorgt wel voor enige scherpe randen. Ook de schroeven zelf steken er iets boven uit wat nogal ruw aanvoelt wanneer je het instrument handmatig verplaatst. Het meest fragiele onderdeel zijn de potentiometers. Deze zijn redelijk langwerpig qua vorm. Neem dus enige zorg in acht tijdens transport opdat ze niet zouden afbreken. Uit ervaring weet ik dat dit een veelvoorkomend probleem is. De druktoetsen zijn van standaard kwaliteit. Niets op aan te merken. De grote aanslag gevoelige pads zijn van soepel rubber en kunnen best wat verdragen. Ze zijn immers bedoeld om, zoals bij sommige drumcomputers, met de vingers bespeeld te worden. Meer dan aangenaam verrast was ik door het klavier. Nog nooit had ik zo een degelijk synthklavier onder de vingers. De weerstand is perfect en laat zelfs echt pianistiek werk toe, een droom om te bespelen.
MOGELIJKHEDEN
Zoals het Roland betaamt is de voeding intern. Altijd een pluspunt. Naast de klassieke midi aansluitingen (in, out, thru) kunnen we ook rekenen op een USB connector. Een methode van data overdracht waar we tegenwoordig bijna niet omheen kunnen. Voor het aansluiten van voetpedalen zijn er twee ingangen. Niet overdreven, maar voldoende. Eén voor een switch (hold) en één voor een zogenaamde continuous controller (bv. zwelpedaal). Naast de main L/R en hoofdtelefoon uitgangen (jacks) zijn er nog twee apart toekenbare jack outputs. In dit digitale tijdperk voorziet Roland ons tevens met zowel een optische als een coaxiale audio uitgang. Voor het inkomende signaal zijn er twee jack ingangen aanwezig. De gain regeling hiervoor bevindt zich op het bovenblad. Het opslaan van je data gebeurt voortaan met behulp van Smart Media cards. Een floppy disk drive lijkt voorgoed verleden tijd. Floppy disks zijn trouwens te beperkt in capaciteit voor het bewaren van meerdere samples. Hoewel Smart Media cards een stuk duurder zijn in aanschaf bieden ze wel heel wat meer mogelijkheden qua geheugen, formaat enz. Om het aanwezige klankenpallet uit te breiden zijn er 2 slots voor het aanbrengen van eventuele SRX-serie expansion boards. Wanneer je geen gebruik maakt van de slots voor het uitbreiden van het sampler geheugen, kun je er zelfs vier in kwijt. Wanneer je deze optimaal benut levert dit tot meer dan 200 Mb aan klankdata op. Voor het bewaren van je samples beschik je standaard over 32 Mb geheugen. Dit is niettemin uitbreidbaar tot maar liefst 512 Mb.De meer dan volwaardige sampler, aan boord van deze synth, heeft nog enkele extra features. Bijvoorbeeld kun je met de Skip Back Sampling functie tot 10 seconden eerder gespeeld materiaal bewaren. De interne klanken van de Fantom S kunnen immers rechtstreeks in de sampler worden ingevoerd. Ook de 16 pads waaraan je verschillende samples kunt toekennen zijn van meer dan praktisch nut.
De arpeggiator biedt, behalve preset styles, ook de mogelijkheid om je eigen patronen te creëren. Ook de sequencer verlegt enkele grenzen, zij het wat onopvallender. 400 000 noten capaciteit, een tempo van 5 bpm tot 300 bpm, een 3 bands compressor als mastering tool, enz.
64 stemmen polyfonie en 16 parts multitimbraliteit zijn eerder nog wat aan de zuinige kant maar voldoen toch aan de normen. Voor het editeren van de klanken zelf volgt Roland zijn traditie: elke patch bestaat uit maximum vier tones. Deze kan je dan op de gebruikelijke manier boetseren, gebruik makende van filters, ADSR envelopes enz. In performance mode zijn er 3 insert effecten mogelijk, in patch mode: 1 voor de klank gespeeld op het klavier en 1 voor de klanken toegekend aan de pads. In totaal zijn er, naast de aparte chorus en reverb effecten, 77 multi effecten aanwezig in de Fantom S. Voor de Fantom S88 zijn dit er 78. Vooraleer de klank het instrument verlaat kun je deze dan nog bewerken met een 3-bands stereo compressor/limiter.
Wat betreft de midi mogelijkheden zijn er geen noemenswaardigheden. Tenslotte is ook op dit instrument Roland's V-link aanwezig. Een functie waarmee je video beelden vanop de synth kan manipuleren.
ERGONOMIE
Het reuze centrale display is zeer aangenaam om mee te werken. Je navigeert doorheen de menus met behulp van de rij druktoetsen direct onder het scherm. Ook de alpha dial en cusor knoppen zijn je hierbij van dienst. Hoewel er op de hele interface nauwelijks iets aan te merken valt zou het geheel nog eens dubbel zo vlot gaan wanneer het display touch gevoelig zou zijn. Roland bewees dit onlangs zelf met de V-synth, dus waarom deze stap terug?
Verder getuigt de Fantom S van buitengewone gebruiksvriendelijkheid. De 16 numerieke pads zijn de ultieme manier om live samples aan te sturen. Ze laten je toe om op een eenvoudige en snelle manier een complexe performance neer te zetten. Er is een rijtje van vier potmeters die je kan switchen tussen drie modes. De eerste is toegekend aan respectievelijk: cutoff frequency, resonance, attack en release. De tweede staat in voor het bedienen van de arpeggiator. Een derde is vrij toewijsbaar. Ook de D-beam controller kan je snel omschakelen tussen drie functiemodes waarvan één vrij te kiezen. Verder zijn er nog twee assignable switches en 2 octaaf up/down toetsen. Controle mogelijkheden genoeg dus.
De sequencer kun je bedienen met een speciaal daarvoor gegroepeerde reeks knoppen, geïnspireerd op de bediening van een tape recorder. Wanneer de sequencer in gebruik is toont het display een lay out die erg lijkt op die van een software sequencing programma. Hierdoor werk je bijna net zo makkelijk als op de computer. Voor het editeren van klanken en effecten moet je iets dieper de menus induiken. Hoewel de bedieningsinterface uitstekend is zou een touchscreen hier zeker voor een bijkomend gebruiksgemak kunnen zorgen.
Mede door het uitstekende klavier, de pads en diverse controllers is de respons en het contact dat je met de klank hebt fenomenaal. Hierdoor wordt de Fantom S een inspirerend en levend instrument.
Iets minder vind ik de lange opstarttijd van het instrument. Wanneer je de Fantom S opzet duurt het een hele poos voor het hele systeem geladen is. Ondertussen krijg je een soort van filmische generiek te zien en kom je uit op een startpagina in patchmode met een afbeelding van de synth zelf. Een beetje overbodige fantasie vind ik.
KLANKKWALITEIT
Onmiddellijk valt op hoe "zuiver" deze synth wel klinkt. De klanken blinken als het ware zoals diamant. Bijzonder warm in het laag en brilliant in het hoge register. Zonder ook maar enigszins pijn te doen. Ook de filters hebben een zekere analoge warmte. Naar mijn gevoel klinkt de synth hierdoor soms wat "afgelikt". Roland durft hier niet echt grenzen te verleggen qua klank-concept, wat niet wegneemt dat de sound absoluut topkwaliteit is. Het is eerder de keuze van de presets die wat conservatief lijkt te zijn. Weinig soundscapes gaan ook echt tot het uiterste. De meer eigentijdse synthesizer sounds klinken heel geïdealiseerd. Een beetje zoals je ze tegenwoordig hoort in het meer commerciëlere dance genre. Ook de string sounds zouden iets meer "bite" mogen hebben. Deze zijn nogal aan de wollige kant. De pianosample vind ik persoonlijk zeer geslaagd, alsook de vintage keyboardsounds in het algemeen. Toch mag de velocity switching (verschil tussen de klank van een zachte versus harde aanslag) bij sommige "rhodes pianos" iets minder voor de hand liggend.
Zoals steeds zijn de effecten bij Roland absolute top. De multiband compressor op de master laat je tenslotte toe het geheel behoorlijk op te boosten.
BUDGET
Met de prijs van de Fantom S kan Roland probleemloos opboksen tegen de concurrentie. Zeker gezien de capaciteiten van de sampler. Het is de meest recente synth in zijn soort en bevat op veel plaatsen een geavenceerder technologie dan zijn tegenhangers. Gezien de traditionelere aanpak van de klanken klinkt deze synth iets minder trendgevoelig dan sommige van zijn rivalen. Op lange termijn betekent dit dat de Fantom S wel eens een lang leven zou kunnen beschoren zijn. Dit maakt hem tot een interessante investering.
CONCLUSIE
Voor de muzikant met nood aan zowel de beste traditionele klanken alsook meer hedendaagse sounds is de Fantom S meer dan het overwegen waard. Ook voor de toetsenist die veel met samples werkt is dit het instrument. Moeiteloos vervang je die dure, fragiele E-mu of Akai sampler door een Fantom S. Volgens mij is dit het meest gebruiksvriendelijke sampling keyboard van dit moment. Zeker voor live performance doeleinden. Wie meer houd van een iets agressiever, gewaagder synthgeluid zal deze Roland misschien wat te "braaf" vinden. Desalniettemin mag Roland fier zijn op dit stukje spitstechnologie.
PRO & CONTRA
| PRO | CONTRA |
|
|
SPECIFICATIES
| SOUND GENERATOR SAMPLER SEQUENCER |
sitemap