Hans Lauwens

Een paar weken geleden mocht ik een sales representative van de importeur van LD Systems ontvangen. Speciaal voor mij van Nederland naar België gereden om een woordje uitleg te geven bij het materiaal dat we voor onze test voorgeschoteld krijgen. Na het zoeken en het uitladen van de juiste doos uit de propvolle compacte hatchback (om onrechtstreeks toch al maar even de nadruk te leggen op de compactheid van onze testset), was me al meteen iets opgevallen: een overeenkomst tussen de productspecialist en mezelf. We stonden namelijk allebei te popelen! Hij om vol passie te vertellen over wat hij bij had en ik om er mee aan de slag te gaan…

Algemeen

Concept

Het concept? Wel, de Curv 500 lijn is vooral innovatief en uniek. Er zijn weinig vergelijkbare producten op de markt. In de infobrochure lees ik een van de slogans die gebruikt worden om de set aan te prijzen: ‘size XS, sound XL’. Dat is misschien nog wel de meest omvattende beschrijving van het product. Het Curv 500 systeem is eigenlijk een mobiele line array. Een systeem dat profiteert van de fysieke eigenschappen van de array technologie, zoals we die kennen van de grote ‘bananen’, maar dan ondergebracht in een uiterst compacte behuizing. En vooral dat laatste kan je hier echt wel zeer letterlijk nemen. Dit is een set die je zonder overdrijven achterop de fiets kan vervoeren. Mits je over een degelijke bagagedrager beschikt natuurlijk...
Het Curv systeem bestaat in se uit 3 hoofdelementen, die we naar hartenlust kunnen combineren: een smartlink adapter, een topkastje (of array module of satellietje, zo je wil) en een subwoofer, die tevens ook de amping, processing, een 4-kanaals mixer en de overige elektronica voor de complete set bevat. De sub van een goede 16 kg is zelf geladen met een enkele 10” woofer. Een arraymodule weegt – houd je vast – 1,7 kg en meet 12 cm bij 12 cm bij 12 cm. Er zit een 4” highpower fullrange woofertje in met voor de woofer 3 boven elkaar geplaatste 1” drivertjes voor het hoog. Dit resulteert voor het hoog-zuiltje in een afstraling van 110° horizontaal bij 15° verticaal per module. Bij LD noemen ze dit de in-house ontwikkelde WaveAhead technologie. De smartlink adapter zien we als de basis voor de topmodules. Per adapter kan je tot 4 array kastjes aansluiten. Dit gebeurt overigens kabelloos. Je schuift de module gewoon op de smartlink tot je een klik hoort. Het is onderaan, in de smartlink, dat je de speakon binnenbrengt die van de versterker komt. De amping voor de complete set zit in de sub. Er is 2 keer 160 W/640 W (RMS/peak) voorzien voor de topjes, terwijl de sub wordt aangestuurd door een apart versterkerkanaal dat 300 W/1200 W levert. Uiteraard klasse D technologie, wat het geringe gewicht al enigszins suggereerde. LD combineerde de hoofdelementen om zo te komen tot 3 kant en klare setups. De meest compacte kreeg de naam Curv 500 AVS. Er wordt dan een subwoofer geleverd met 2 satellietjes en 2 smartlinks. Dan komt onze testset, de Curv 500 ES. Die kreeg 2 extra satellietjes. Wil je nog meer van dat moois, dan is er om af te ronden nog de Curv 500 PS set. Dit is als het ware een verdubbeling van onze ES set, maar de extensie sub is hierbij uitgevoerd zonder mixer en met slechts 1 versterkerkanaal voor de array modules die er worden op aangesloten (naast de versterking voor de eigen woofer uiteraard). De extensie set krijgt dus enkel zijn signaal van de oorspronkelijke set, en werkt met eigen versterking. Naast het innovatieve concept verbaast de Curv me ook met een indrukwekkend aanbod aan accessoires. Of je de topjes nu op statief wil zetten, of wil ophangen aan een truss, aan de muur of aan het plafond, voor al deze toepassingen zijn er verschillende geweldig interessante ophangaccessoires verkrijgbaar. Voor mij is het bij deze alvast duidelijk dat er door het Duitse ontwerpteam stevig is nagedacht over dit product!

Doelgroep/toepassing

Aan de hand van de typeomschrijvingen kunnen we eigenlijk al goed uitmaken op welke markt LD zich met het Curv systeem richt. Wanneer we klein beginnen, met de Curv 500 AVS, bevinden we ons in de AV-wereld. Hier zorgt LD mijns inziens voor de dichting van een soort gat tussen enerzijds de vaak speelgoedachtige extreem low-budget computerspeakertjes die de markt een beetje – sorry voor de woordkeuze – verzieken, en anderzijds de full professionele multimedia-oplossingen die als nadeel hebben dat ze zeer duur zijn in verhouding tot hun prestaties en afmetingen. De Curv AVS is én heel compact, én heel goed, én betaalbaar. Voegen we 2 satellietjes toe, dan belanden we bij onze testset, de Entertainer Set. Daarmee is de doelgroep meteen gespecifieerd… De versie met 2 subs en 8 satellieten, de Power Set, trekt de registers nog wat verder open en maakt het Curv-gebeuren ook geschikt voor de DJ-wereld, voor PA’s in kleinere zalen, spraaktoepassingen en noem maar op. De focus van de Curv 500 ligt in de eerste plaats op zijn uiterst mobiele karakter, maar door de verschillende optioneel leverbare montageonderdelen én door het feit dat de bakjes zowel in het zwart als in het wit verkrijgbaar zijn, wordt ook de fixed install piste uitgebreid bewandeld. Van kerk tot cultureel centrum, van café tot kleine fuifzaal, van conferentieruimte tot thuisstudio of living… Curv weet er altijd wel raad mee!

Bouw

Afwerking, bediening, aansluitingen, ergonomie

Achteraan op de infobrochure lees ik dat de Curv een German Design Award Winner 2016 is. Dat verrast me niet. Naast het concept is immers ook het design zeer innovatief. Modern en uiterst slank vormgegeven, vernieuwend. De afwerkingsgraad is op en top Duits, wat doorgaans refereert naar kwaliteit. Op het eerste gezicht lijkt het misschien een hele opdracht om alle blokjes samen te bouwen tot een werkende speakerset, maar als je even verder kijkt dan je neus lang is, zie je dat het eigenlijk een heel makkelijk en overzichtelijk pakket is. In de eerste plaats ontzettend handig, vanwege de ultracompacte afmetingen. Maar ook het kliksysteem waarmee je de topjes op de smartlink en op elkaar plaatst, is een erg snelle manier van werken. De smartlinkadapter heeft onderaan 2 openingen die je op de meegeleverde statiefadapter kan plaatsen. Met eenvoudige maar duidelijke tekeningen wordt aangegeven in welke situatie je welke opening dient te gebruiken. Dit heeft namelijk te maken met de kanteling van de topunits ten opzichte van je publiek. Bij gebruik van 4 units, dient de kromming logischerwijze aangepast te worden om je publiek onder de juiste hoek te bespelen. Of net niet, wanneer je bijvoorbeeld een hellend luisterveld bespeelt. De speakon van de amps draai je eenvoudig in de smartlink, en daarop klikken de topjes zowel mechanisch als elektrisch aan elkaar, zodat de kastjes onderling niet meer met een kabeltje verbonden moeten worden. Je schuift ze simpelweg over elkaar en klaar is kees. Je hoeft daarbij geen schrik te hebben dat er iets zou loskomen, want de kastjes worden wel degelijk vergrendeld. Om ze weer van elkaar te schuiven, druk je de knoppen achteraan op de satellietjes in om te ontgrendelen. De smartlinks beschikken over 1 enkele speakonaansluiting, dus missen is onmogelijk. Er werd ook een phoenix connector voorzien, die je bijvoorbeeld in een vaste installatie zou toelaten om de smartlink quasi onzichtbaar aan te sluiten. Onze testset kunnen we dus zowel mono gebruiken, met de 4 topjes boven elkaar geplaatst op 1 smartlink, of ook in stereo door de topjes te verdelen over de 2 smartlinks. Hierdoor is het systeem heel divers inzetbaar en aanpasbaar aan iedere situatie.
Op de sub vinden we net iets meer knopjes en aansluitingen terug. Alles is ook hier weer heel duidelijk aangeduid. Onderaan de achterzijde van de sub vind je naast de powerswitch de speakon-aansluitingen terug waarop je de topjes aansluit. Op het aansluitpaneel achteraan staan naast elkaar 4 ingangen van de mixer, uitgevoerd op combi XLR/jack. De gevoeligheid van het eerste kanaal kan je middels een drukknopje schakelen tussen line en mic. Kanaal 2 is bedoeld voor een microfoon. Kanaal 3 en 4 zijn de lijningangen (L-R) waarop wij nu voor de test een extern mengpaneel hebben aangesloten. Verder vinden we ook nog een klassieke line out (mono mix) terug (XLR), en dan ook een ‘System Out’ die bedoeld is om het signaal verder te sturen naar de eventuele extensie subwoofer, die dan op zijn beurt zichzelf en de bovenop geplaatste topjes van power voorziet. De system out is uitgevoerd op 5-pin XLR om vergissingen te vermijden. Achteraan ‘on top’ van de sub werd de bediening, het mengpaneel, geplaatst. Kanaal 1 en 2 beschikken over apart regelbare inputlevels, een 2-bands eq en een level-regelaar voor het niveau van de ingebouwde effecten. Kanalen 3 en 4 hebben 1 gezamenlijke volumeregelaar en geen toonregeling. Wel kunnen we er voor kiezen om, wanneer we achteraan geen mengpaneel of instrumenten hebben aangesloten (of deze alleszins niet in werking zijn), een mp3-speler middels mini-jack in te prikken, of zelfs de ingebouwde bluetooth functie te gebruiken. Voor dat laatste werd er op het bedieningspaneel een linkknopje geplaatst. Al deze ingangsmogelijkheden van de lijnkanalen worden met dezelfde volumeknop geregeld. Verder is het main level en het sub level apart van elkaar regelbaar en vinden we nog de mono/stereo-switch, de keuzeknop van de effectenpresets en de DSP-regeling terug. LD koos hier voor een heel eenvoudige bediening die ongetwijfeld intuïtief werkt. Voor de juiste processorinstellingen hoef je de ‘setup-knop’ (die ik hierboven ‘DSP-regeling’ noemde) simpelweg op 1, 2, 3 of 4 te zetten. Het getal refereert naar het aantal satellietjes dat je gebruikt. Naast de knop wordt dit met een tekeningetje verduidelijkt. En that’s it! Mooi, overzichtelijk, handig in gebruik, tof, innovatief, top…!

Klank

Kwaliteit en weergave

De laatste jaren raken wij als luisteraar meer en meer vertrouwd met de specifieke eigenschappen van een ‘line array klank’. Vroeger, toen men quasi alleen in de 100V-wereld gebruik maakte van boven elkaar geplaatste speakertjes in fijne zuilen, omdat men door had dat dit de draagkracht van een stemweergave ten goede kwam, greep men voor iedere serieuze PA naar grote en vooral zware hoorngeladen luidsprekersystemen. Ook hoorns hebben een zeer specifieke klank. Een ietwat geoefend luisteraar zal geen enkel probleem hebben om een hoornsysteem van een line array te onderscheiden. Ook de kleinere systemen willen gretig gebruik maken van de populaire klank van een array, en uiteraard ook van de voordelen, want die zijn er natuurlijk wel. Als je als fabrikant niet op die kar springt, is het niet eenvoudig om nog langer naam te maken. LD heeft intussen al heel wat ervaring met dergelijke innovatieve array-oplossingen. Denk maar aan de verschillende MAUI systemen die we reeds mochten reviewen. Met de Curv gaan ze echter nog net iets verder. Ik ben dus echt benieuwd hoe dit setje het klankmatig doet.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik een beetje vrees voor het beroemde gat tussen laag en hoog, om het even heel eenvoudig te stellen. Iets waar een sub-top combinatie wel eens vaker last van heeft. Zeker wanneer we werken met een klein subje tegen de grond, en minuscule satjes op een aanzienlijke afstand boven die sub. Vaak is er dan een leuk en zeer gedetailleerd hoog-aandeel, ondersteund door een flinke dreun in het laag. Het middengebied, de warmte en de body die een stem bijvoorbeeld nodig heeft, is dan wel eens zoek. Maar nee hoor, al van bij de eerste tonen die uit onze Curv weerklinken, valt me op dat het klankbeeld heel mooi in balans is. Er lijkt een opmerkelijke interactie tussen sub en sat te spelen, en dat is een zeer positief puntje. Enkel wanneer ik er wat vocaal werk doorheen jaag, neem ik het gat af en toe waar, afhankelijk van het stemtimbre van de zanger of zangeres. Wat opvalt is de rust die de set uitstraalt. Helemaal niet agressief of schreeuwerig, maar bijzonder muzikaal. Veel detail, maar ook een verrassend mooie basis in het laag. Vrij diep en strak voor zo’n mini-sub! Verwacht geen ‘buikgevoel’ zoals een 18” dat kan veroorzaken, maar wel een mooi gedefinieerd laag dat behoorlijk diep doorgaat, zonder daarbij gehoormatig op steeds eenzelfde frequentie te blijven hangen, zoals dat bij bijvoorbeeld een bandpass sub van dit genre vaak het geval is. Daar komt het er vooral op aan om te ‘imponeren’ op een bepaalde frequentie, zodat luisteraars het gevoel krijgen dat de sub echt wel luid speelt, terwijl dat effect slechts op een bepaalde frequentie optreedt en het laag daardoor enorm eentonig overkomt. Daarom zijn het ook bandpass subs…
Voor alle duidelijkheid, de subs van de Curv zijn ‘gewone’ bass-reflex systemen en kennen dan ook absoluut geen voorkeur voor een of andere enge frequentieband. Met dat in het achterhoofd ben ik zeker aangenaam verrast van de prestaties: je hoort wat er in de muziek zit, en niet één macho-opgepepte bastoon. De gebruikte processing is zeer accuraat, lekker punchy, veilig, maar nooit storend. De balans tussen sub en satellietjes is perfect, en heb je door de gescheiden volumeregelaars voor sub/top ook goed onder controle. Verder hebben we natuurlijk ook even met de opstelling geëxperimenteerd. Vier kastjes op elkaar boven de sub, 2 satjes links en 2 satjes rechts, een enkel topkastje per kant… Zoals eerder gezegd kan je de overeenstemmende instellingen eenvoudig selecteren door een enkele draairegelaar. Op die manier weet je dat de processor altijd ideaal staat afgeregeld. De basisklank van iedere configuratie is natuurlijk gelijk, maar toch heeft elke opstelling zowat haar eigen karakteristieken. Wanneer we links/rechts werken en het systeem daarbij in stereo laten werken, is het stereobeeld zeer opmerkelijk aanwezig. Zelfs in kleinere ruimtes waar weinig plaats wordt gelaten tussen de speakers. Toch kan je dan op verschillende luisterplaatsen in de testruimte op het gehoor een mooi ‘middelpunt’ bepalen tussen de speakers, van waar de klank lijkt te komen van instrumenten die in het midden van het stereobeeld gepand werden bij de opname. Dat is natuurlijk de verdienste van de afstraling in combinatie met de grootte van de kabinetjes. Twee satjes op elkaar versterken het array-effect hoorbaar. De vier units boven elkaar geplaatst doen wat ze moeten doen. Ook achteraan in de luisterruimte is de verstaanbaarheid optimaal en gedetailleerd. Een klein detail dat we even aan de tand voelden en dat het waard is om vermeld te worden, is het ingebouwde galmapparaatje van de mixer. Er wordt vaak teruggegrepen naar een extern galmapparaat omdat de kwaliteit van dergelijke ingebouwde systemen niet altijd voldoet. Bij een all-in-one systeem als de Curv, zijn er dan doorgaans 2 mogelijkheden. Ofwel wordt het galmapparaat achterwege gelaten, en kan je meestal ook geen externe effecten aansluiten, ofwel voorziet de fabrikant het wél, maar valt de kwaliteit van de galm in vraag te stellen. Wel nu, LD heeft het wél voorzien, én het werkt echt naar behoren! We hebben immers te maken met een entertainer set, dus de effectenprocessor is geen overbodige feature, maar een bruikbaar gemak.

Output

Wel ja, de Curv-set heeft grenzen. Gelukkig zijn het perfect veilige grenzen, gecontroleerd door een goed en onopvallend werkende limiter. Logisch verhaal, als je weet dat je de volledige PA kan vervoeren in een mandje achterop de fiets… Pas op, de fysieke grenzen zou ik voor dit systeem nooit als een negatief punt durven aanhalen, integendeel. Ook kleinere locaties verdienen immers een topsound! De entertainer set haalt volgens de specs een continuous maximum SPL van 122 dB (in peak gemeten wordt dat 128 dB). Voor zo’n ukkie is dat zelfs helemaal niet slecht. Gevoelsmatig zou je trouwens nog positief verrast kunnen zijn als je hoort waartoe het setje in staat is. We onthouden toch vooral dat we niet te maken hebben met een ‘beukset’, maar eerder met een muzikaal instrument. Zo’n setje dat je met plezier thuis even laat weerklinken, om gewoon te genieten van de muziek, met een vrij hoog hifi-gehalte. Niet zo een gek idee trouwens, om dit mini PA-setje ook in een woonkamer te gebruiken. Als de 4k TV je voorlopig nog te duur is, haal je met de Curv 500 alvast de klank in hoge resolutie in huis. Gebruik een Curv set voor achtergrondmuziek en je publiek zal enerzijds door de puike draagkracht horen welke liedjes er passeren, maar anderzijds kan er ook nog een babbeltje worden gedaan. Dat wordt doorgaans als zeer aangenaam ervaren en is, hoe raar dat ook mag klinken, absoluut geen makkelijke klus. Dus chapeau maar weer voor LD!

Budget

Nu komt er een bijzonder interessant gedeelte: de prijs! Volledig in de trend van de vroegere LD producten die we te gast kregen, werd het prijskaartje van het Curv systeem uitermate aantrekkelijk gehouden. Zoals eerder vermeld zijn er verschillende combinaties mogelijk en kunnen er ook heel wat accessoires voor de set worden aangeschaft. Dat impliceert natuurlijk een uitgebreide verzameling prijskaartjes. Om een idee te geven (we baseren ons op de website, met adviesprijzen inclusief 19 procent (Duitsland) BTW): onze Curv 500 ES testset gaat over de toonbank voor 1099 Euro. Dat zijn dus 4 satellietjes, 2 smartlinks, de systeemsubwoofer, een tussenpaaltje en de bekabeling. Ga je voor een Curv 500 PS setup (de ES versie met 4 extra satellieten, een tweede tussenpaaltje en een bijkomende sub, zonder ingebouwd mixertje), dan betaal je 1998 Euro. De componenten zijn ook los verkrijgbaar en kunnen ook in een witte uitvoering worden geleverd. Daarvoor geldt geen meerprijs. Verder lijkt het me handig om even te piepen op ld-systems.com, aangezien het veel plaats in zou nemen hier de hele reeks geafficheerde prijzen over te nemen… Een prijsbeoordeling? Dat is altijd relatief, maar als je ’t mij vraagt denk ik dat we vrij unaniem kunnen stellen dat onze Curvs ver boven hun prijsniveau presteren. Met andere woorden: op vlak van prijs en in het bijzonder prijs/kwaliteit, ongetwijfeld een aanrader!

Besluit

Er zijn altijd spullen waar je ver van af moet blijven en andere spullen die je eigenlijk te allen tijde ter beschikking moet hebben. Dat geldt zowel voor muzikanten alsook voor verhuurfirma’s, hobbyisten en noem maar op. Het klinkt misschien grof, maar we kregen wel eens vaker materiaal in handen waarvan we ons echt afvroegen wat we er mee moesten. Voor alle duidelijkheid: de Curv 500 Serie behoort zonder twijfel tot de tweede categorie! De categorie van spullen die je MOET hebben. Waarom? Onder andere omdat het platform onwaarschijnlijk flexibel is, waardoor je in de meest uitdagende situaties toch wel altijd een oplossing zal vinden met de Curv. En ook gewoon omdat het een kwalitatief ding is dat betaalbaar blijft. Het resultaat mag gerust naast enkele grote A-merken worden geplaatst. De prijs zal echter altijd ‘winnen’. Akkoord, de enige beperking van de setup is misschien het feit dat hij enkel inzetbaar is op kleine tot middelgrote locaties, maar ook binnen dat segment mag er uiteraard een winnaar worden gekroond. Dat klinkt allemaal vrij positief, toch?! Laten we kort besluiten: het Curv 500 systeem is een tof product dat de komende jaren heel wat mensen zal plezieren!

PRO

Concept en innovatief karakter

Design

Flexibiliteit

Zeer uitgebreide accessoire-mogelijkheden 

Prijs/kwaliteit

CONTRA

Handzaam en nuttig! Oei, sorry, dat was ook een pro…