Professional aaanger

Korg brengt al jaar en dag de Pa-reeks uit en mikt zijn pijlen op mensen die door middel van één enkel keyboard een zo realistisch mogelijk live bandgeluid willen horen. Net zoals Yamaha hetzelfde probeert te doen en er ook in slaagt met zijn welgekende Tyros, die ondertussen al aan zijn vierde editie toe is. Dit soort keyboards is uitermate geschikt voor wanneer je op een bruiloftreceptie of meezingfeestje de show wilt stelen. Vaak zie je ze dan ook in de gezellige derde leeftijd baandiscotheken waar naar hartenlust kan gedanst en gezongen worden op oude klassiekers. Dit geeft deze keyboards natuurlijk niet echt een ‘sexy’ imago, maar toch heeft dit segment van de muziekinstrumenten behoorlijk veel succes. Kortom, wens je op je eentje te spelen en een live-band geluid te creëren, dan zit je goed met de Korg Pa3X. Wens je met een live-band mee te spelen, dan kan je beter een ander type keyboard zoeken.

De Pa3X wordt geleverd in 2 uitvoeringen waarbij je de keuze hebt tussen een 61 of 76 aanslaggevoelig half gewogen aftertouch klavier. De afmetingen van de 61 versie zijn als volgt: 980 x 366 x 145mm en 14,7kg terwijl de 76 versie 1192 x 366 x 145mm groot is en 17,5kg weegt. Draagbaar en compact dus! Optioneel kan men ook de PaAS verkrijgen die het mogelijk maakt om het geluid uit te versterken zonder dat men nog andere externe apparatuur moet aansluiten. De PaAS is een speakerset in de vorm van een soort langwerpige bar die, door middel van een schuifsysteem en zonder draden, kan geconnecteerd worden met de Pa3X. Het matcht qua design perfect bij de Pa3X. Afmetingen van de PaAS zijn 992mm x 173mm x 17mm en 5,7kg. Het eerste wat opvalt wanneer je achter de Pa3X plaatsneemt, is dat het geheel er heel robuust en degelijk uitziet. Mooi afgewerkte, zwart/grijs aluminium behuizing en eindelijk eens metalen zijpanelen! Hoera! Ik kan dit enkel toejuichen, want houten zijpanelen (die heel vaak gebruikt worden), geraken veel sneller beschadigd en zien af onder het veelvuldig gebruik. Het gebruikte materiaal voor de behuizing is mooi, maar impliceert wel dat er regelmatig met een stofdoekje moet afgestoft worden. Na een paar uur testen had de Pa3X toch al aardig wat stof en vettige vingers aangetrokken… In vergelijking met zijn voorganger, de Pa2X Pro, heeft de Pa3X op esthetisch vlak toch wat verandering ondergaan. Het geheel ziet er strakker en een pak moderner uit.

Net zoals andere arranger workstation keyboards komt de Pa3X waarschijnlijk overweldigend over wanneer je niet thuis bent in deze keyboardwereld. Allerhande sliders, bedieningsknoppen, ‘Value-dial’ en een touchscreen geven je de indruk dat er echt heel, heel veel mogelijk is met de Pa3X. Toch zal je merken dat de Pa3X na verloop van tijd stelselmatig al zijn geheimen prijsgeeft. Je moet, net zoals bij andere pianomerken, een beetje de filosofie van het keyboard leren begrijpen en doorgronden vooraleer je er echt mee aan de slag kan. De handleiding helpt hier uiteraard ook bij en is enorm uitgebreid. Binnenkort pas in het Nederlands te verkrijgen, maar nu wel al in het Engels, Frans, Duits en Italiaans (de interne help-functie is er wel al in het Nederlands). Let wel op, via de site van Korg duurt het een paar minuutjes vooraleer je de handleiding op je computer hebt staan. Mocht je toch op een iets interactievere manier de Pa3X onder de vingers krijgen, dan kan je op de site www.korgpa.com verschillende tutuorials bekijken die je de kneepjes van het vak leren. Korg heeft gekozen voor een touchscreen als bedieningsmenu, wat toch altijd even wennen is. Na de touchscreen goed te kalibreren werkt dit eigenlijk heel intuïtief en vraag je je meteen af waarom niet alle keyboards ermee uitgerust zijn. Net zoals bij de evolutie van de draagbare tablets en gsm’s zullen ook de pianomerken vermoedelijk niet achterop blijven en deze ‘touch’ evolutie zal zich dus hopelijk snel uitbreiden. Het touchscreen is bovendien op de 76 toetsen versie verstelbaar waardoor je de leeshoek kan vergroten of verkleinen zodat het in alle posities perfect leesbaar blijft. Hierdoor kan men ten alle tijden de Pa3X zonder enig probleem blijven bespelen. Verder is het menu dus heel intuïtief en de plaatsing van alle bedieningsknoppen en faders zeer doelgericht. In de verpakkingsdoos vinden we een partiturenhouder terug die stevig is en ook handig te monteren valt op de Pa3X. Spijtig genoeg treffen we geen enkel pedaal aan, dus moeten we nog een extra sustain of ander pedaal aankopen om te gebruiken met de Pa3X.

Wat vinden we allemaal terug op de achterkant van de Korg Pa3X? Links vinden we de audio input sectie met een mic-aansluiting waar je zowel een XLR als een jack-kabel kan aansluiten. Je kan hier ook een condensatormicrofoon aansluiten, er is immers fantoomvoeding voorzien. Er is ook een mic gain draaiknop (om het inputvolume te regelen) en left en right aansluitingen om een cd-speler of synthesizer aan te sluiten. De audio output sectie bestaat eveneens uit left en right aansluitingen, om de geluidsignalen door te sturen naar externe versterkingsapparatuur of een mixtafel, en 1 & 2 aansluitingen om bepaalde geluiden (bv. bass, drums) van de Pa3X naar een specifieke uitgang te sturen. Dit kan handig zijn tijdens opnames. Daarnaast hebben we een digitale output, hiermee kan je de geluidsignalen bijvoorbeeld doorsturen naar een S/PDIF-ingang op een externe digitale mixtafel. Er zijn ook MIDI in/out/thru-aansluitingen en 3 pedaalaansluitingen: een EC5-aansluiting om een optionele Korg EC5 footswitch pedaal aan te sluiten, een assignable aansluiting (toewijsbaar aan verschillende soorten pedalen) en een damper-aansluiting voor een optionele Korg PS-1 of DS1H pedaal. Er zitten ook twee UBS-aansluitingen op de Pa3X: device en host. Uiterst rechts nog een video out (optioneel) voor als er video interface geïnstalleerd is in de Pa3X, en een power aansluiting en switch. Spijtig genoeg geen XLR outputs op de Pa3X (wel gebalanceerde jacks), wat toch een gemiste kans is, vermits meer en meer klavierinstrumenten met deze handige outputs worden uitgerust. Aan de voorkant vinden we nog een hoofdtelefoonaansluiting en op de Pa3X zelf een USB to device aansluiting om een extern USB-opslagapparaat aan te sluiten. Standaard heeft de Pa3X 128MB aan PCM User Samples RAM en kan het vervangen worden door een chip met 256MB. De samples kunnen wel gecompresseerd worden waardoor je op 128MB in de praktijk 256MB kwijt kan. Verder is er ook de mogelijkheid om de 61-versie uit te rusten met een 160 GB grote, interne HD. Bij de 76-versie is deze standaard aanwezig. Een handig feature op de Pa3X is de standby knop, deze is voornamelijk bedoeld om de interne batterij op te laden die de PCM Data van stroom voorziet. Op vele keyboards is het namelijk zo dat vanaf het moment je het toestel uitzet ook alles in het RAM-geheugen verloren gaat. Bij de Korg worden dus alle instellingen en samples opgeslagen. Je moet het keyboard wel binnen de week terug opstarten, de normale opstarttijd van 5 minuten wordt dan gereduceerd tot 65 seconden. Job well done, Korg! We vinden ook nog een cd-rom in de verpakking met de nodige software zoals USB-driver, handleidingen, extra software en support files.

De Pa3X heeft een half-gewogen klavier. Voor pianisten zal dit een beetje jammer zijn, maar eigenlijk is een gewogen klavier zeker niet essentiëel in deze productklasse. Het klavier heeft wel een aftertouch-functie en is aanslaggevoelig en geeft op deze manier wel een goed gevoel aan de vingers. Hierdoor kunnen we toch enorm veel expressie leggen in wat we spelen en wordt de speelbeleving heel realistisch en betrouwbaar. Het onderdeel ‘styles’ is eigenlijk het belangrijkste gedeelte van de arranger keyboards en dus ook van de Pa3X. Er zijn welgeteld 450 styles om uit te kiezen en deze zijn elk nog eens volledig aan te passen naar eigen smaak. In totaal is er ruimte om ongeveer 1200 styles op te slaan, dus je kan je volledig laten gaan en beginnen componeren/arrangeren. Per style heb je nog eens de keuze uit 4 verschillende variaties, 3 verschillende intro’s, 1 Break functie, 4 uiteenlopende fills en 3 verschillende endings. Je kan kiezen uit 16 verschillende categorieën styles. Pop, ballad, ballroom, dance, rock, unplug., country, trad., latin, latin dance, jazz, movie & show, funk & soul, world, contemp., favorite user. Verder zijn er nog tal van andere uiteenlopende functies in het styles onderdeel die het geheel compleet maken. Een handige functie, vooral tijdens live optredens, is de Songbook voorziening op de Pa3X, waar je handig alles in kan opslaan per titel. Je hebt dus een zeer uitgebreide persoonlijke muziekdatabase bij de hand. De Pa3X is ook uitgerust met een zeer uitgebreide mp3-recorder, waardoor je al je favoriete tracks kan opslaan en achteraf ook gebruiken. Het is zelfs mogelijk om door middel van de dubbele mp3-speler een soort van mix te maken tussen twee mp3 tracks door middel van de X-fader. Als dat nog niet genoeg is, kan je ook het tempo en de toonhoogte van de mp3’s aanpassen en, geloof het of niet, er is zelfs een zogenaamde Vocal Remover aanwezig, waardoor je je eigen karaoketracks kan aanmaken. Alsof dit alles nog niet genoeg is, heb je op de Pa3X nog een volwaardige 16 track sequencer waarmee je al je ideeën kan opnemen en een niet te onderschatten sampler waarmee je Korg, wav, aiff en Akai files kan inladen en ze in wav- en aiff-formaat kan exporteren. Voor zij die op zoek gaan naar een internet functie op de Pa3X hebben we echter slecht nieuws. Er is geen rechtstreekse LAN netwerk voorziening, waardoor alles nog via USB en computer moet gaan. Jammer, want diit vinden we bijvoorbeeld wel terug op de Tyros 4 van Yamaha. Een leuke extra van Korg is wel de ‘help’-drukknop op het bedieningspaneel. Mocht je toch even iets niet weten, dan kan je altijd even een kleine hulplijn inschakelen wanneer je de handleiding niet direct bij de hand hebt. Verder is de search-functie ook zeer handig, hiermee kan je ten alle tijden snel en efficiënt iets opzoeken.

De Pa3X heeft welgeteld 1100 verschillende sounds, 90 drum kits en nog eens 512 user sounds en 128 user drum kits, waardoor er meer dan keuze genoeg is. Korg maakt gebruik van de Enhanced Definition Synthesis toongenerator, 120 stemmige polyfonie, 120 oscillators, een 3 bands EQ voor iedere track en het Defined Nuance Control systeem waar verschillende klanken mee uitgerust zijn. De effecten die je kan verwezenlijken met het DNC-systeem kan je perfect besturen met de ribbon strip, joystick controller en de 3 toewijsbare drukknoppen links op de Pa3X. Korg heeft ook verschillende klanken en effecten uit hun enorm gewaardeerde SV-1 vintage Stage Piano gebruikt. Op vlak van effecten heeft Korg geen enkel compromis moeten maken, je kan eigenlijk alles doen wat je wilt en de kwaliteit is ook echt zeer goed. Het is tevens mogelijk om een microfoon aan te sluiten, waardoor je zelf mee kan zingen met wat je speelt. Hiervoor heeft Korg de zeer krachtige Vocal FX Voice Processor Technology van TC-Helicon geïntegreerd in de Pa3X. De mogelijkheden zijn hier bijna onuitputtelijk. De verschillende sounds zijn onderverdeeld in volgende categorieën: piano, electric piano, mallet & bell, accordion, organ, guitar, strings & vocals, trumpet & trombone, brass, sax, woodwind, synth pad, synth lead, ethnic, bass, drum & sfx. Korg heeft dus aardig wat sounds voorzien en je zal versteld staan hoe realistisch sommige sounds wel klinken. De electric piano klanken klinken net zoals de SV-1 mooi warm en rond, terwijl de organ sounds perfect aangepast kunnen worden met de faders die dan dienst doen als echte drawbars! In het onderdeel accordion zijn vooral de mondharmonica’s enorm geslaagd, waardoor je bijna een perfecte imitatie wordt van Toots Thielemans. Ik ontdekte wel ook een mindere klank. In de strings & vocals sectie hoor je bij de sound ‘Real Violin DNC’ hoe een klank eigenlijk gesampled en aan elkaar geplakt wordt. Normaal gezien wordt dat ‘plakken’ zodanig goed gedaan dat je het eigenlijk niet hoort, maar hier heeft Korg toch een steekje laten vallen wat mij betreft. Voor alle duidelijkheid: dit is een minpuntje dat op zich niet dramatisch is en normaal gezien snel verholpen, maar toch wel merkwaardig wanneer je er vanuit gaat dat zo een toestel van onder tot boven wordt gecontroleerd op fouten. Zoals eerder vermeld is het optioneel luidsprekersysteem PaAS een zeer goede aanvulling op de Pa3X. Het knappe van dit systeem is dat het zonder draden werkt en gewoon op de Pa3X kan geschoven worden. Op vlak van plug ‘n play scoort Korg hier enorm goed en natuurlijk op vlak van klankkwaliteit ook. De PaAS is perfect voor thuisgebruik en geeft een mooie klank weer, zowel in het hoge als basregister. Twijfel er dus niet over om dit systeem aan te schaffen want je zal er zeker geen spijt van hebben!

De prijs van de Pa3X 61- en 76-versie is respectievelijk 3990 euro en 4250 euro (inclusief btw). Het PaAS extern geluidssysteem kan je krijgen voor 575 euro, wat zeker niet teveel is voor deze perfecte aanvulling. In het segment van de Arranger workstations zijn dit zeer scherpe prijzen voor de geboden mogelijkheden.

De Pa3X is een zeer aangenaam en elegant keyboard dat na een tijdje al zijn waardevolle geheimen prijsgeeft. Er is duidelijk over nagedacht en dat hoor je ook wanneer je plaatsneemt achter de Pa3X. Het is echter niet geschikt voor iedere pianist en je moet goed afwegen wat je zoekt vooraleer je je waagt in de wereld van de arranger workstation keyboards. Korg heeft toch al wel aardig wat ervaring in deze wereld, maar het blijft toch altijd knap om te zien hoe ontwikkelaars mensen kunnen verrassen met nieuwe features en aanpassingen. Zoals Korg zelf zegt in hun marketing rond de nieuwe Pa3X: ‘Listen… and Believe’ www.korg.com