SYNTHESIZER WORKSTATION

Of het nu gaat om de versie met 61 toetsen (F-06) of die met 88 toetsen (F-08), ze gaan niet onopgemerkt voorbij. Ze zijn uiteraard helemaal zwart, maar we zien veel helder rode elementen, waaronder het pitchwieltje. Ik geef toe dat ik eerst dacht dat het een beschermingssticker voor het transport was. Maar neen, het is een bewuste esthetische keuze. Voor sommigen misschien een beetje kitscherig, anderen zullen het mooi vinden. Smaken verschillen! Vooral omdat dit rood terugkomt op het datawiel en de zes encoderknoppen aan de linkerkant van het scherm (5 inch, grafisch en in kleur). Nog meer rood, deze keer in de vorm van leds onder de 16 pads van de samplersectie. Tot zover de look!
Meer technisch nu: op het bovenste paneel, naast de reeds genoemde elementen, zitten een “D-Beam” van Roland, het mastervolume en ongeveer vijftig controlebuttons, waarover zo dadelijk meer. De knoppen onder het scherm vervullen verschillende functies: het selecteren van een instrumentencategorie, of zeg maar twee categorieën: bijvoorbeeld akoestische piano’s en elektrische piano’s, of orgels en diverse klavieren. Het volstaat om een tweede keer te drukken en je gaat van de ene naar de andere categorie. Deze toetsen kunnen ook andere functies aannemen. Deze worden aangegeven op het scherm, zoals bijvoorbeeld het laden van een sequentie.
Dit alles is zeer overzichtelijk georganiseerd in secties: modificatie aan de linkerkant van het scherm, arpeggio’s en ritmes aan de rechterkant. Verder naar rechts zien we de sequencer en helemaal aan de rechterkant zit de samplersectie met de 16 reeds vermelde pads en nog vijf andere: pad utility, sampling, clip board, bank en hold. Tot hiertoe weet Roland ons volledig te overtuigen met een zeer overzichtelijke, gebruiksvriendelijke en makkelijk toegankelijke layout.
Laten we het achterpaneel nu eens bekijken: de voeding komt van een externe adapter, die gelukkig klein en licht is. Dit zorgt voor een besparing in kosten, maar ook in gewicht. Nu we het toch over het gewicht hebben, de versie met 88 toetsen weegt 16,5 kilo. Een lichtgewicht tussen de grote keyboards, dus. Wat een zaligheid!
Naast de voedingssectie die wordt vergezeld door de on/off-switch, vinden we de hoofdtelefoonaansluiting en de uitgangen. Grote verrassing: niet alle aansluitingen zijn van het TRS-type (symmetrisch), waardoor je het zonder DI’s kan stellen, zelfs wanneer je lange kabels gebruikt. Je hebt enkel XLR-adapters nodig. Verder is er nog een sub-output waarmee je de monitoring op jouw maat kan afstellen, bijvoorbeeld met een metronoom die (bij voorkeur!) niet naar de front wordt gestuurd. Echt een super idee! Merk op: de volumeknop heeft geen invloed op het niveau van deze uitgang - de nodige voorzichtigheid wordt hier in acht genomen. Verder zien we bij de sampling natuurlijk de audio-ingang: jack voor gitaar en microfoon en stereo mini-jack voor lijnniveau.
De FA-08 heeft drie jacks voor pedalen: één voor de aansluiting van een footswitch en twee voor pedalen voor continue controle. Verder zijn er twee MIDI-aansluitingen (in en out, niet thru) en twee usb-poorten met de naam “computer” en “for update”. Duidelijker kan niet. En ik heb het beste als laatste bewaard: een sleuf voor een SD-kaart. Deze bevat een heleboel instellingen (en eventueel samples) van het apparaat en wordt gebruikt in plaats van een harde schijf. Dit maakt het mogelijk om de F-08 heel snel operationeel te maken. Weer goeie punten voor Roland!
Ons testmodel telt 88 toetsen en beschikt over een “Ivory Feel-G” klavier - een type dat we goed kennen en dat perfect z’n werk doet. Leuke touch en respons!
 

Ik vraag me stiekem weleens af hoe men dat twintig jaar geleden deed (of langer, maar dat durf ik niet luidop te zeggen), met slechts een paar MB of zelfs KB geheugen. Ik weet niet precies hoeveel basisgeheugen we hier ter beschikking hebben, maar het moet enorm zijn. En dan nog biedt Roland de mogelijkheid om via import duizenden (ja, u hoort het goed) geluiden te gebruiken uit hun “Integra 7” expander, met inbegrip van de prachtige “Supernatural” klanken uit de laatste Jupiter.
Standaard hebben we 128-stemmige polyfonie, een 16-sporensequencer en talloze effecten. In feite is er een multi-effect voor elk van de 16 kanalen en elk daarvan biedt de keuze uit 60 effecten. En voor de eindmix kan je nog reverb, chorus, EQ,… toevoegen. Kortom, je hebt een complete studio onder de vingers. Een klein woordje over de sequencer: het type is conventioneel (lees: lineair), maar Roland heeft uitstekend gebruik gemaakt van de grafische display om de ergonomie te verbeteren. Degenen die liever werken met “patterns” zullen misschien een beetje teleurgesteld zijn, maar eerlijk gezegd, met een beetje oefening bereik je al snel wat je wil bereiken - en meer dan dat! Wacht, ik vergeet de producerskant nog, aangezien de FA-08 niet alleen een synth met dubbele sequencer is, maar ook een sampler. In feite vinden we ruwweg de SP-555 van dezelfde fabrikant terug op het bedieningspaneel. Als bonus wordt het samplergedeelte min of meer geïntegreerd in de sequencer, want het is perfect mogelijk om samples van een bepaald sequencerspoor te gebruiken. Voor de import worden WAV, AIFF en MP3 herkend. Exporteren kan enkel in WAV.
Laten we even terugkeren naar de sequencer. Ook al zijn er geen “patterns”, toch is het mogelijk om in een lus op te nemen. Dat compenseert dan weer.
En dan is er de usb met alle nieuwste mogelijkheden: overdracht van gegevens, maar natuurlijk nog veel meer. Eenmaal aangesloten op de computer, wordt de FA-08 gewoon omgezet in een geluidskaart met audio in- en uitgangen. Hij kan dus tracks van je computer lezen en via de uitgangen ook exporteren naar een mixer of in de formaten WAV of MIDI naar de computer. Tot slot zijn er nog diverse DAW-types die we kunnen afstellen met de knoppen van onze FA-08. Kortom, de integratie is perfect.

Na het opsommen van al deze mogelijkheden, wilde ik eigenlijk maar één ding: spelen en luisteren naar de klank. Het klavier is geen verrassing: aangename feel, goeie respons, meteen comfortabel, ook voor akoestisch pianoklanken. Wat die pianoklanken betreft: niet slecht, maar naar mijn gevoel is Roland nog steeds niet de beste in klassieke pianoklanken: je verkrijgt al meteen een meer “rock”-achtige klank. Dit is niet per se slechte kritiek, maar je moet er toch ook niet meteen een Prelude van Debussy of Chopin op gaan spelen. Anderzijds zijn de snaarinstument-klanken van Roland - die ik altijd al heb geapprecieerd op andere van hun synths - zijn er dan weer enorm op vooruit gegaan door hun nieuwe Supernatural technologie. De Marcato-preset zorgt voor een enorme expressiemogelijkheid tijdens het spelen. Ik hou er echt van en hiermee kunnen we wél aan de slag voor bepaalde klassieke stukken.
Ik heb door talloze sounds gebrowsed en mijn strikt persoonlijke mening is dat de kracht van Roland niet te zoeken is in de instrumentensounds (zelfs de Supernatural), maar wel in de synth-sounds. Evenals de “SN”-klanken, gezien deze de modelering vormen van de Jupiter en Juno analoge synths van weleer. De FA-08 straalt hier in al zijn pracht en de geïntegreerde demo’s stellen helemaal niet teleur. We kopen de FA-08 dus niet om Scarlatti te spelen. Tussen haakjes: het geluid van de clavecimbel lijkt er zelfs niet op… En dat terwijl Roland wel degelijk een digitaal clavecimbel in zijn gamma heeft. Onbegrijpelijk! Daarentegen is alles wat de stempel “Juno” of “Jupiter” draagt, compleet onweerstaanbaar. Hetzelfde geldt voor alles wat met slagwerk te maken heeft. Roland heeft immers zijn geluiden altijd al erg punchy gemaakt. Zoals we al eerder schreven, is de FA-08 ook een sampler en kan hij een indrukwekkende bibliotheek aan geluiden importeren uit Axial, niet meer of niet minder dan alle bibliotheken van de Integra-7. Ik durf wedden dat er daar nog wel ergens een goed clavecimbel tussen te vinden is (ja, ik hou van barokmuziek. Dus mijn beoordeling is relatief). Dit gezegd zijnde, de huidige voorgestelde bibliotheek is duidelijk gericht op vintage synths, dance, world,… En dat was natuurlijk te voorspellen. Klassiek heb ik niet gevonden, barok al helemaal niet.
Een aandachtspuntje: de door de FA-08 opgenomen samples kunnen alleen via de sampler worden gebruikt. Jij vindt dit ongetwijfeld logisch en dat is het in zekere zin ook. Maar het betekent dat je ze kan afspelen door gebruik te maken van de pads en niet via het klavier. Dus de FA-08 beschikt inderdaad over een sampler, maar geen geïntegreerde sampler in de klassieke zin van het woord. Op het klavier kan je enkel aan de slag met de geluiden die Roland je levert. Het leek me nuttig om dit even te vermelden.

PRIJS

Nog meer goed nieuws! Voor niet meer dan €1612 (incl. BTW) haal je dit model met 88 toetsen in huis. Voor de versie met 61 toetsen betaal je €1007. Het lijkt wel Kerstmis!

Zodus, is Roland in z’n eerder vermelde opzet geslaagd? Wel, ja en nee. Roland heeft zeker het onderste uit de kan gehaald om je leven achter het klavier makkelijker te maken. Het bedieningspaneel is een toonbeeld van ergonomie. Maar een workstation blijft een workstation, met véél mogelijkheden. Dus als je een simpel nummer wil spelen of naar demo’s luisteren, kan je de handleiding gerust dicht laten. Toch zou het wel wat jammer zijn, moest je het daartoe beperken, nietwaar? Want indien je dit instrument ten volle wil benutten - hetzij voor het schrijven van een rock opera, of de soundtrack van de volgende “Avatar” film - dan kan je best beginnen studeren op de handleiding. Maar geen paniek: de Quick Reference Manual is erg goed gemaakt en rijkelijk geïllustreerd!