LOUDSPEAKERS & SUBWOOFER

Algemeen

Concept, afwerking en aansluitingen
Het concept van de Live X lijn is dus vrij klassiek. Tweeweg topkasten met een woofer en een hoorngeladen hoog-unit, en een direct afstralende baskast. EV leverde er ook (de kleine doosjes) de ‘tussenpaaltjes’ bij, waarmee we de topkast op oorhoogte boven de sub kunnen monteren. Die paaltjes kunnen met een stevige insteekpin via een aantal gaten in het paaltje vergrendeld worden op de juiste hoogte, zodat je voor de stabiliteit niet uitsluitend van de spankracht van de schroefknop afhankelijk bent. Alleszins zijn het tussenpaaltjes die je eenvoudig in de huls op de bovenzijde van de sub laat glijden. Persoonlijk had ik hier liever een inschroefbaar paaltje gezien, omdat dat toch altijd iets minder ‘wankelt’, vooral wanneer je er een forse (in dit geval 15”) kast bovenop zet. De afwerking van de kasten is mooi en oogt stevig. Enkele details en het typeschildje verraden dat de ‘design en engineering’ bij onze oosterburen gebeurde, maar dat de ‘makers’ nog verder naar het oosten toe wonen. Dat hoeft zeker in dit geval geen bezwaar te zijn, want EV behoort ondertussen al enkele jaren tot de Bosch groep. En die heeft in eigen beheer een productie-eenheid in China waar we al verschillende prima producten van gezien en gehoord hebben. De kasten zijn allemaal uitgevoerd in hout, met een krasvaste zwarte laklaag er overheen. Vooraan zit er een metalen grill die over de zijhoeken ombuigt en de kast een vrij elegant uitzicht meegeeft. Eens uitgepakt, zijn ze verrassend beter hanteerbaar dan dat de dozen deden vermoeden. Op de grill prijkt het EV logo.  Als verleidertje heeft EV dit logo fraai wit verlicht (uitschakelbaar), wat in een half verduisterde ruimte toch wel mooi oogt. De kasten doorstonden onze ‘klopklop’ test, zodat we al met een gerust gemoed aan de beluistering kunnen beginnen: stevig materiaal zonder resonerende delen. Achteraan zitten de actieve modules ingebouwd. Versterkermodules met stevige knoppen en schakelaartjes, die betrouwbaar robuust aanvoelen als je ze bedient. Beide topkasten hebben twee ingangen met elk een aparte volumeregelknop. De XLR ingangen zijn van het combi-type: er past ook een jack in. Ingang 1 heeft als extra zelfs een paar cinch connectoren, terwijl input 2 dan weer als micro/lijn input omschakelbaar is. Er is ook een lijnoutput voorzien (XLR) waarbij je met een schakelaartje kan kiezen of je hierop alleen input 1 ofwel input 1+2 naar buiten brengt. Er is natuurlijk ook een processing voorzien in de versterkerunit, en met twee schakelaartjes kunnen we hier kiezen of we het laag van de topkast wegfilteren (‘with sub’) of niet, en of we de kast een vlakke weergave meegeven of een gebooste curve. In dat laatste geval duidt een icoontje onmiskenbaar aan dat  zowel bij de laag- als bij de hoogzijde de weergave wat opgetrokken wordt. Verder treffen we nog een limiterLEDje aan en een schakelaartje dat toelaat om de logoverlichting aan of uit te schakelen. De sub houdt het bij een volumeregelknop, het limiterlichtje, een boostschakelaar en de logo aan/uit schakelaar. De sub beschikt over een ingang en een link uitgang. Er zitten voldoende en goed ontworpen handvaten op alle kasten. Het bleek geen probleem om b.v. de top zonder helper op het tussenpaaltje te zetten. Onder de boxen zitten rubberen voetjes. Het is misschien een detail, maar ik had nog graag gezien dat de bovenzijde van de sub op de gepaste plaatsen uitgefreesde uitsparingen had, waarin de pootjes van een extra subwoofer of een topkast konden wegzinken. Ik zie voor mij al een leuke stack staan, met twee subs en daar bovenop bijvoorbeeld de 15” topkast. De tussenpaaltjes vervangen door een extra sub dus. En dan zou zo’n stack wel steviger op elkaar staan met die uitsparingen in de bovenzijde. 

Doelgroep/toepassing
Met een concept zoals de Live X serie kan je eigenlijk alle kanten op. Het is uiteraard geen ‘groot’ PA systeem, maar kwalitatief is alles in huis om bandjes te versterken of het geluid bij events te voorzien. Ook de DJ markt zal een dergelijk systeem beslist toejuichen. De topkasten (en dan vooral de ELX 112P) zijn ook prima geschikt voor eenvoudige toepassingen waarbij spraak de bovenhand haalt en waar je dus niet echt een sub nodig hebt. Ik heb oneindig veel van dit soort jobs gedaan en zien doen met de intussen klassieke SX-speakers van EV (de gekende PVC trapeziumkastjes). Of met één van de talloze imitatoren, en het moet me van het hart: de ELX’jes zijn duidelijk mooier. Het design is frisser en up to date. De set zit in een soort nieuw ‘instaplevel’ bij EV, dus het prijskaartje zal voor heel wat mensen haalbaar zijn. Laten we deze kasten gerust allrounders noemen. EV heeft ergens ook wel deze ‘kaart’ getrokken, want de instelmogelijkheden van de processoren zijn vrij ‘fool-proof’ te noemen, en toch blijken ze efficiënt te zijn. Eenvoud en doeltreffendheid, zonder dat je eerst een snelcursus moet volgen om uit de instelmogelijkheden wijs te raken. In principe moet iedereen die een beetje met PA-materiaal vertrouwd is, deze set op een-twee-drie aan de praat hebben zonder het boekje te lezen en zonder gevaar dat de klank door een ‘foute’ instelling beroerd gaat klinken.

Klank

Kwaliteit en weergave
Vol verwachting gooien we de eerste noten in de 12” topkast, ondersteund door broeder-sub. De eerste luistertests gebeurden volgens de regels van het boekje: de schakelaar achterop de kast netjes in ‘with sub’ gezet, de equalizer flat. Het klankbeeld valt meteen mee. Een goede eerste indruk. Geen opvallend snijdende hoogpieken, geen net té bonkende basweergave, maar een uitgebalanceerd geheel. Stemmen komen mooi geschaafd uit de ELX 12P, en de sub levert een mooie drukvolle bas die niet vermoeit. Dat blijft ook zo wanneer we het volume wat opdrijven om te flirten met de decibelwetgeving. De sub is een directe afstraler en verliest op grotere luisterafstand wat van zijn druk, maar dat is niet dramatisch. Dit effect vermindert indien je twee subs op elkaar stapelt. Vandaar uiteraard de eerder gemaakte opmerking over de gladde bovenkant van de submodule. De HF hoorn in de topkast  heeft dus een horizontale uitstraalhoek van 90° en dat houdt hij in de praktijk behoorlijk goed aan over zijn frequentiebereik. We konden op het gehoor vrij nauwkeurig de verschillen constateren bij kleine verdraaiingen van de top op het tussenpaaltje, wat erop wijst dat de topkast geschikt is om het geluid netjes in de richting van het publiek te sturen, zonder al te veel ‘ontsnappende’ frequenties die niet gehoorzamen aan de nominale hoek en voor kleuringen zorgen. Bij sommige muziekgenres, met een prominent aanwezige mannenstem, twijfelden we welke instelling van de processor we het beste vonden klinken: die met de weggefilterde bassen (‘with sub’) of gewoon de topkast in fullrange zetten en de sub parallel hierop laten meelopen. Het laatste gaf een iets vollere sound, wat uiteraard begrijpelijk is. Dat zal natuurlijk ook te maken hebben met het feit dat een combinatie van een 12” top met een 18” sub een wat meer ‘bruuske’ overgang van sub naar top kent dan bijvoorbeeld een combinatie van de 15” top met de sub. In die zin was dan ook die laatste combinatie onze voorkeur. Met de 15” top gaat het setje vanzelfsprekend ook net wat harder, maar toch vonden we ook de maximale output van de 12” topkast best OK. Zoals altijd hebben we ook even de touwtjes in handen gegeven van ons slecht karakter. Dat slecht karakter is al dikwijls op cursus geweest bij halfdove PA-mensen en rodelichtjes-DJ’s die de schizofrene neiging vertonen om hun mooie geluidssetjes over de grenzen heen te jagen, waar de eeuwige (luidspreker)jachtvelden helaas op de loer liggen. Maar dat was een hopeloze opdracht: onze destructieve neigingen werden in de kiem gesmoord door hardnekkige limiters, die netjes ingrepen zonder dat de zaak beroerd ging klinken. Eigenlijk kwam alleen het knipogende ‘limit’-LED’je verklikken dat we de grens naderden. Vervorming, of agressiviteit, of enige andere onbalans in de klank konden we niet waarnemen bij dit (net niet) grensoverschrijdend gedrag. De versterkermodules bleven daarbij ook mooi beheerst qua temperatuur en dit zonder dat er lawaaierige ventilatoren bij te pas komen. Uiteraard zal bij het gros van de toepassingen het geluidsniveau van de box een ventilator onhoorbaar maken, maar ventilatoren zijn ook stofzuigers, die ervoor zorgen dat na verloop van tijd toch iemand zich moet bekommeren om de reiniging van de ingewanden. Op een bepaald ogenblik konden we vaststellen dat de combinatie sub/top behoorlijk wat output in het laagste laag durft te pompen, maar vlak in de buurt van de set hoorden we iets resoneren. Dat leek vreemd, omdat de kasten stevig gebouwd zijn. Het bleek uiteindelijk de vergrendeling van de tussenpaaltjes te zijn die wat mee in dance-stemming kwam. Geen drama, twee meter verderop was dat effect alvast verdwenen uit het geluidsbeeld.
We beluisterden beide topkasten ook fullrange zonder de sub te laten meedoen. Dat neemt natuurlijk een deel van de basdruk weg, maar zoiets weet je uiteindelijk vooraf al. Feit is dat de weergave van de topkast nog heel geloofwaardig blijft. De ELX 115P heeft in de lagere regionen uiteraard een straffere adem dan de ELX 112P. Hier hebben we wel geëxperimenteerd met de ‘eq’-schakelaar. Vooral bij een lager volume zorgt de stand waarbij hoog en laag wat geboost worden voor een aangenamere warmte in het klankbeeld. Een beetje met een knipoog naar de vroegere loudness oplossingen in de hifi wereld, hoewel het hier blijkbaar om een ‘vaste’, niet volumegebonden instelling gaat. 

Budget

De ELX 112P kost rond de €700. Voor de ELX 115P betaal je om en bij de €800. De subs krijg je mee naar huis voor ongeveer €900 per stuk. Dit zijn prijzen die ergens tussen de officiële en de straatprijs in liggen. Zoals eerder gezegd vormt de Live X Series een soort instapreeks. Het is echter wel een steengoede serie, van een absoluut topmerk. Dat we geen weggeefprijs mochten verwachten, lijkt me dan ook logisch. Hoewel ik het prijskaartje persoonlijk bijzonder aantrekkelijk vind! Zonder meer eerlijk. Je krijgt waar voor je geld. Je krijgt zelfs meer… En dat is toch meestal een doorslaggevende factor bij de aanschaf van een nieuwe set?!

De Live X serie van EV zou het wel eens kunnen maken. Het is een reeks fraai ogende boxen met een heel bruikbaar en aangenaam klankbeeld. De output is ruimschoots voldoende voor veel klussen, en vooral: je betaalt je daar niet echt blauw voor. De prijs/kwaliteitsverhouding is dus mooi. In veel gevallen zal bij de opdrachtgever de naam EV in combinatie met de geproduceerde klankkwaliteit zeker leiden tot een overschatting van de prijs die je diende neer te tellen voor je aankoop. Misschien kan je daardoor zelf ook je factuurtje wat opdrijven. Ik zou dus zeker de Live X reeks eens gaan beluisteren indien ik voor een nieuwe aankoop stond in deze klasse.