gepubliceerd in
Roland GAIA SH-01Keyboard Instruments 06-09-2011
synthesizer
Synth, synth en nog eens synth De synth kent een ware wedergeboorte. Het instrument dat in de jaren 80 een enorme boost kende, kreeg zo rond de millenniumwissel een klein dipje, maar daar lijkt het vandaag helemaal over te zijn. Een goede en betrouwbare barometer hiervoor is de jaarlijkse voorstelling van nieuwe instrumenten op de muziekbeurzen zoals de Namm Show en de Frankfurt Musikmesse. Zoals we ook op ander vlakken konden merken, grijpen ook de synth-bouwers terug naar hun roots, naar de periode waarin alles begon en de ontwikkelaars baanbrekend werk verrichtten. Retro, Vintage, Analoog zijn de woorden die mensen tegenwoordig willen horen
Algemeen
Roland heeft op synth-vlak heel wat topinstrumenten op zn palmares staan. Iedereen kent ongetwijfeld de JUNO-60, JUPITER-8, JP-8000. Echte synth-freaks zweren nog steeds bij de oude, analoge synthesizers uit de jaren tachtig en hebben het niet zo met de digitale vooruitgang. Roland brengt met deze Roland GAIA SH-01 een zogenaamde Virtueel Analoge Synth uit die eigenlijk de echte, oude, analoge synth op een digitale manier nabootst. Andere bekende virtueel analoge synths zijn de Clavia Nord Lead, MicroKorg, Access Virus, Het synth-wereldje is geen eenvoudig te bekoren wereldje en dat weet Roland goed genoeg. Veel verschillende visies, meningen en oordelen maken het niet eenvoudig voor een muziekinstrumentbouwer om een product op de markt te brengen dat in de smaak valt bij iedereen. Het is duidelijk dat Roland met de nieuwe Roland GAIA SH-01 zoveel mogelijk geïnteresseerden over de streep wilt halen.
Bouw
De GAIA SH-01 heeft 37 aanslaggevoelige toetsen en weegt amper 4,2kg, wat meteen duidelijk maakt dat dit een ultra-draagbare synth is. De afmetingen zijn van hetzelfde kleine kaliber, namelijk 689,3 x 316,9 x 99,5mm. De GAIA SH-01 overtuigt ook op vlak van stevigheid en robuustheid. Het geheel voelt zeer licht, maar toch stevig aan. Qua design geeft de GAIA SH-01 een dubbel gevoel, zeg maar een retro-futuristisch design. Een licht glanzend, gebroken witte behuizing geeft het geheel een vooruitstrevend tintje, terwijl het plaatsen van de verschillende onderdelen (zoals Filter, LFO, OSC) op zwarte achtergrond een vintage kantje naar boven brengt. De LEDS onder de drukknoppen kunnen variëren van rood naar groen tot geel, wat een aardig zicht is wanneer je de GAIA aan hebt staan in een donkere omgeving. Ongetwijfeld zal het ontwerp van de GAIA door de een volledig afgekraakt worden en door de andere de hemel in geprezen worden. Tja, zelf hou ik me liever in het midden hierover, misschien een cliché, maar smaak is nog steeds iets heel persoonlijks.
Wat vrijwel meteen opvalt is dat er geen sprake is van een display op de GAIA SH-01, waarmee Roland klaarblijkelijk het echt oude gevoel wil nabootsen. Alles kan aangepast worden aan de hand van een groot aantal faders en knoppen. Hier is ook de nodige aandacht aan gegeven, vermits iedere knop en fader de juiste weerstand biedt tijdens het tweaken van sounds. Naast een paar functies die kunnen opgehaald worden door middel van de SHIFT-knop, is het eigenlijk een eenvoudig What you see is what you get verhaal. Een digitale synth waarbij je bijvoorbeeld toch nog in enkele menus moet liggen graven om je type filter te kiezen, die zal nooit het gevoel kunnen nabootsen van een oude analoge synth. De GAIA SH-01 wordt geleverd met een soort van tutorial genaamd Enjoy creating sounds with your Synthesizer waarmee Roland blijkbaar echt iedereen wilt aanspreken. Verder vinden we ook nog een software programma waarmee we de GAIA SH-01 vanaf de computer kunnen besturen en nog veel meer andere functies kunnen raadplegen. Voor zij die alles nog eens virtueel willen uitgelegd hebben, heeft Roland ook nog een Introduction to Roland GAIA SH-01 dvd gemaakt. Natuurlijk mogen we niet de zeer handige handleidingen vergeten, waarin zowel in het Nederlands als het Engels wordt uitgelegd waartoe de GAIA SH-01 allemaal in staat is. Andere talen kan je zonder probleem op de website vinden. Roland blijft de leider op vlak van overzichtelijke handleidingen en gebruiksvriendelijke bedieningen van keyboards. Puik werk!
Voorzieningen
Eerst en vooral is het interessant te melden dat de Roland GAIA SH-01 zowel op gewone netvoeding werkt als op batterijen. De Roland GAIA SH-01 wordt een synth die je overal mee naartoe kan nemen als je kan beschikken over 8 AA-batterijen. Roland garandeert een autonomie van vier à vijf uur wanneer je zonder netvoeding aan de slag gaat. Het enige spijtige op dit vlak is de netvoedingaansluiting. Hier zien we dat Roland niet gekozen heeft voor de algemeen gangbare EURO-stekker maar wel voor een DC 9V aansluiting via een adapter. Zolang we de Roland GAIA SH-01 in een studio gebruiken is er niet echt een probleem, maar in een live setting is het toch aangeraden om zo weinig mogelijk aan het toeval over te laten. Qua aansluiting hadden hadden we dus graag iets meer zekerheid gezien en is de voorziene netsnoerhaak, waarbij het netsnoer vast kan gemaakt worden, naar onze ervaring nog niet de allerbeste oplossing.
Verder vinden we aan de achterkant de typische aansluitingen die we nodig hebben om de volledige functionaliteit van de synth te kunnen gebruiken. Het geluidssignaal wordt in stereo via 2 jack aansluitingen uitgestuurd naar een versterker of mengpaneel. Voor een mono uitvoer sluit je de externe apparatuur aan op de L MONO jack aansluiting. De Roland GAIA SH-01 wordt standaard niet geleverd met een pedaal, maar deze kan wel optioneel verkregen worden en ook aangesloten worden op de PEDAL jack aansluiting. Roland raadt het EV-5 expressiepedaal aan en voor de pedaalschakelaren de DP-serie of de FS-5U. De stereo hoofdtelefoonaansluiting is natuurlijk ook aanwezig en het kan niet vaak genoeg gezegd worden: let op je eigen oren terwijl je een hoofdtelefoon gebruikt! Voor de gebruikers van MIDI hebben we ook 2 MIDI-aansluitingen in de aanbieding, de IN en OUT MIDI, echter geen THRU-aansluiting. Zoals we tegenwoordig op de meeste keyboards zien, vinden we ook op de Roland GAIA SH-01 2 USB-aansluitingen terug. De USB-MEMORY aansluiting is bedoeld als uitbreiding van het interne geheugen (om dus nog extra persoonlijke sounds op te slaan). De USB-COMPUTER aansluiting dient om via een USB-kabel zowel de Audio als de MIDI van de gespeelde muziek te transporteren naar een externe computer. De afgespeelde muziek op een externe computer wordt ook nog eens teruggestuurd naar de Roland GAIA SH-01 en verder uitgestuurd via de 2 stereo Jack aansluiting van de synth. De Roland GAIA SH-01 wordt op deze manier eigenlijk zelfs een zeer handige audio-interface. Op het voorpaneel van de synth is een EXT IN mini-jack aansluiting aanwezig waarop we extern geluidsapparatuur kunnen aansluiten.Spijtig genoeg vinden we op deze synth nog geen XLR-uitgangen terug wat we toch meer en meer beginnen te zien en eigenlijk nog niet zo gek is. Het zal voor veel ontwikkelaars een kosten-baat plaatje zijn wat uiteindelijk de beslissing maakt om al of niet voor de XLR- uitgangen te kiezen.Een ander klein aardigheidje is het gerenommeerde Kensington veiligheidsslot dat we terugvinden aan de achterzijde. Dit veiligheidsslot vinden we tegenwoordig ook heel regelmatig terug op laptops, etc Slimme zet van Roland, vermits dit effectief een ultra licht, snel mee te nemen (en dus ook te stelen) keyboard is. De GAIA SH-01 heeft een ongelooflijke 64 stemmen polyfonie, in combinatie met in totaal 37 aanslaggevoelige toetsen waarbij je dus omzeggens nooit problemen kan hebben met noten die wegvallen. Roland heeft gekozen voor een knappe interne opbouw, want met de standaard virtuele analoge synthesizer geluidsgenerator kan men in totaal 3 verschillende tonen layeren. Dit creëert toch een zee van mogelijkheden en is zeer uitnodigend om te beginnen tweaken en allerhande klankcombinaties uit te testen. Vooraleer we teveel in detail gaan is het misschien handig voor de lezers die niet thuis zijn in de synthwereld om even bondig de belangrijkste zaken te schetsen die belangrijk zijn. Met een synthesizer kunnen we eigenlijk, vertrekkende vanuit een standaard geluidsgolf via verschillende stappen tot zeer interessante en verrassende eindresultaten komen. De 3 belangrijkste elementen van geluid zijn Pitch (toonhoogte), Brightness (helderheid van de toon of de hoeveelheid hoge frequenties in een toon) en Volume (luidheid). Op de synth kunnen deze 3 elementen aangepast worden door de Oscillator, die de Pitch regelt, de Filter, die de Brightness regelt, en de Amplifier, die het Volume aanpast. Er is ook nog een niet te vergeten onderdeel dat LFO wordt genoemd, een afkorting voor Low-Frequency Oscillator. Dit is een oscillator met een zeer lage frequentie, vaak zelfs onder de 20Hz. Deze maakt het mogelijk om meerdere, verschillende golfvormen uit te sturen waardoor men het geluidssignaal eigenlijk moduleert, om het met een geleerd woord te zeggen. Men kan de LFO toepassen op de OSC waardoor men een vibrato effect krijgt, op de FILTER waardoor men een Wah-wah effect produceert en ten slotte op de AMP waardoor er een Tremelo effect ontstaat. Het is ook nog mogelijk om via de zogenaamde ENVELOPE een tijdsafhankelijke verandering te laten uitvoeren op toonhoogte, klankkarakter en volume van de geproduceerde toon. Deze 3 factoren zijn te tweaken met elk afzonderlijke ENVELOPE faders per verschillend onderdeel, zo heb je dus de Pitch ENV, Filter ENV en de AMP ENV. Dit is een zeer korte en bondige schets over de eerste basisprincipes die men eigenlijk zou moeten weten vooraleer men start met de synth.
Mogelijkheden + Bediening
Als we dan even terugkomen op het feit dat we met de Roland GAIA SH-01 in totaal drie verschillende tonen op elkaar kunnen layeren, dan wordt het met bovenstaande info wel heel duidelijk dat je super vette klanken kan maken. Roland gebruikt trouwens zelf het woord vet voor de sounds op de promotie site van de GAIA SH-01. Er is echter geen mogelijkheid om de 3 klanken op een of andere manier te splitten over het 37 toetsen tellend klavier. Misschien is dit ook helemaal niet nodig, vermits we inderdaad maar beschikken over 37 toetsen, wat het geheel onnodig ingewikkeld zou kunnen maken. Een handige feature is dat je dezelfde parameters tegelijkertijd kan toepassen op alle drie de klanken wat het werken een stuk sneller en eenvoudiger maakt. Daarenboven kan je ook heel snel een bepaalde klank die je heb gemaakt kopiëren naar de twee andere layers zodat je niet alles opnieuw hoeft in te stellen, klank per klank. De drie verschillende layers deelt Roland trouwens in als Tone 1, Tone 2 en Tone 3. De hoofdredenering van de GAIA SH-01 is eigenlijk dat men van links naar rechts op het frontpaneel denkt en start vanaf het Oscillator gedeelte naar de Filter, dan door naar het Amp gedeelte en dit op dezelfde manier per Tone gedeelte. De LFO kan per Tone ook nog eens aangepast worden. Rechts treft men ook nog het effectengedeelte aan waarmee in totaal 5 verschillende types van effecten kunnen toegepast worden als eindafwerking, vooraleer het geluidssignaal de GAIA verlaat. Je kan kiezen uit Distortion, met als variaties Fuzz en Bit Crash, dan Flanger met als variaties Phaser en Pitch shifter, dan Delay met als variatie Panning delay waarbij we nog eens kunnen kiezen of we dit Tempo sync willen hebben. De twee laatste effecten zijn Reverb en Low boost. De effecten kunnen we dus enkel op het eindresultaat toepassen en niet op de drie Tones afzonderlijk.
De GAIA SH-01 heeft een speciale naam voor de sounds die je zelf maakt en achteraf opslaat. Deze worden namelijk in de GAIA-filosofie Patches genoemd. In totaal is het geheugen van de Roland GAIA SH-01 onderverdeeld in een Preset Patch group waar 64 niet vervangbare patches in gesaved zitten en een User Patch group waar we 64 patches in terugvinden die we wel kunnen veranderen. Daarbij kunnen we via USB nog eens 64 patches extern wegschrijven. Bovenop deze voorgeprogrammeerde synth Patches biedt de GAIA SH-01 acht soorten GM klanken aan. Als je de drukknop Preset Patch indrukt samen met een nummer dan kom je op deze speciale bank van sounds terecht. Let wel, dit vind je nergens terug in de handleiding en het lijkt alsof Roland het bestaan ervan een beetje in het gewisse wil laten. Heb je zin om toch bijvoorbeeld wat strings, brass, choir, pipe organ sounds te gebruiken dan zit je hier goed. Grappige van de zaak is wel dat alle synth tweak functies bij deze soundbank van 8 klanken uitgeschakeld wordt. Mysterie, mysterie, Maar het is nog niet gedaan Volgens verschillende bronnen bevindt er zich in de Roland GAIA SH-01 een volledige multi-timbraal General Midi 2 engine die enkel via MIDI kan worden geactiveerd. Dit wilt dus zeggen dat je bijvoorbeeld MIDI files kan afspelen via de synth zelf en ook dus tegelijkertijd op kan meespelen. Toch heel bizar dat Roland hier met geen woord over rept in de handleiding of op enige andere manier. Normaal gezien wordt je door het logo van GM2 op een keyboard erop gewezen dat de General Midi 2 engine effectief aanwezig is.
Verder kan men via de Phrase Recorder al hetgeen men speelt op de GAIA SH-01 opnemen en terug afspelen. De opgenomen performances worden zogenaamde Phrases genoemd. Let wel op, de synth neemt hier niet het echte geluid op dat je hoort, maar wel de uitvoeringsdata zoals welke toets wordt ingedrukt en met welke velocity. Dit maakt dus dat je hetgeen je opneemt achteraf ook nog volledig kan aanpassen qua sound.Een ander leuk onderdeel van de Roland GAIA SH-01 is de mogelijkheid om externe audioapparatuur aan te sluiten, zoals een mp3-speler. Via een mini jack verbind je de synth met het EXT IN gedeelte op het frontpaneel. Daarna kan je tijdens het afspelen kiezen om het zogenaamde center van de muziek weg te werken. Hierdoor kan je de zang elimineren uit de muziek, maar in de praktijk leert men dat dit niet bij alle songs even gemakkelijk is. Een leuk kleinigheidje dusZoals we op alle Roland keyboards zien, hebben we een Modulation hen
del waarmee we de klank on the spot kunnen benden in toonhoogte of moduleren. Naast de Modulation hendel vinden we natuurlijk ook de gekende D-Beam terug, waarmee we door onze hand boven de onzichtbare laserstraal te houden, de klank eveneens op verschillende vlakken, zoals pitch en volume, kunnen laten variëren.
Klank
De Roland GAIA SH-01 biedt alle mogelijke geluidsgolven aan waarmee we aan de slag kunnen. In totaal kunnen we bij het Oscillator gedeelte 7 verschillende types selecteren waarbij alle geluidsgolven nog eens 3 variaties bevatten. Zaagtand-golf (Saw), Vierkante golf (Square), Pulse/PWM (Pulse Width Modulation), Driehoeks-golf (Triangle), Sinusgolf (Sinus), Noise, Super Saw zijn kort samengevat de verschillende types waaruit je kan kiezen. Zelfs wanneer je maar 1 Tone activeert, klinken deze tonen al heel overtuigend op zich. Vanaf het moment dat we nog 2 andere tonen erbij betrekken, kunnen we echt de meest uiteenlopende klanken produceren. We kunnen eveneens Tone 1 en Tone 2 via een zogenaamde ring modulator of oscillator sync met elkaar laten reageren zodat nog complexere, maar wel enorm goed klinkende klanken ontstaan. Wat opvalt is dat wanneer je de ring modulator of de oscillator sync activeert, de synth in MONO modus springt. Op deze manier komt spijtig genoeg het digitale van de zaak iets te veel naar voren en merk je dat je geen echte Korg MS-20 analoge monosynth onder je vingers hebt. Naast deze kleine opmerking merk je dat de Roland GAIA SH-01 na verloop van tijd en dus een paar dagen testen zijn eigenheid begint te tonen in klank. Je kan werkelijk alle mogelijk denkbare sounds van vette, diepe bassen tot dromerige, ijle noise sounds creëren op deze synth. De klank is heel overtuigend en vooral het gemak waarmee je deze sounds kan maken spreekt tot de verbeelding. De gebruiksvriendelijkheid van Roland speelt hier een enorm grote rol in.Het Filter gedeelte helpt in bijzonder goede zin mee aan de kwaliteit van de klanken die je kan maken. Je kan kiezen uit een laagdoorlaatfilter (LPF) wat alleen het gedeelte van het geluid doorlaat dat zich onder een specifieke frequentie bevindt, terwijl de hoogdoorlaatfliter (HPF) net het omgekeerde doet. Verder hebben we ook nog de Banddoorlaatfilter (BDF) die ook een bepaald deel van het geluid doorlaat, maar deze is net iets meer gespecificeerd. De Piekfilter (PKG) zorgt ervoor dat de zogenaamde cutoff frequenties die men kan instellen omhoog worden geduwd.Verder kan je ook nog de functie Portamento inschakelen, deze creëert een vloeiende verandering in toonhoogte tussen 2 na elkaar gespeelde noten. Wat we zeker niet mogen vergeten is de Arpeggio functie, waarbij we de keuze hebben uit welgeteld 64 verschillende soorten arpeggios. De een is al iets bruikbaarder dan de andere, maar over het algemeen zijn ze heel bruikbaar. Via de Tap tempo drukknop kan je heel snel het gewenste tempo tappen. Het enige wat misschien anders mocht is de hardheid van deze drukknop. Het is een te harde drukknop en dat is eigenlijk niet zo handig om eenvoudig een tempo te tappen. Dit werkt het best met een soort plastische pad-knop die een beetje meegeeft terwijl je tapt. De Key Hold drukknop is ook zeker nog een te vermelden functie. Hiermee kan je een noot spelen en wanneer geactiveerd zal de noot blijven verder klinken zodat je je met je tweede hand op het tweaken van de klank kan storten.De ingebouwde klanken die je kan selecteren zijn, zoals eerder gezegd, heel overtuigend en je bent wel even zoet met ze allemaal goed uit te testen. Het grote voordeel is dat je deze on the spot kan aanpassen en verder naar je eigen hand zetten. Je kan ook vertrekken van scratch en je volledig laten gaan op de meest eenvoudige geluidsvorm zoals een sinusgolf. In de praktijk leer je wel dat het soms lastig is wanneer je geluiden aanpast waarbij de faders en draaiknoppen nog op de stand staan van een vorig aangepaste sound of vaste preset. Hier heeft Roland gelukkig nog een oplossing voor gevonden waarbij de klank vertrekt vanuit de stand waarin alle faders en draaiknoppen op dat moment staan. Handig
Budget
Hier heb ik even op moeten wachten maar dit paragraafje is misschien nog wel eens het beste van heel deze review. De Roland GAIA SH-01 is namelijk enorm sterk geprijsd, vermits je er maar 749 euro (adviesprijs, inclusief btw) voor moet neertellen. Verdacht? Neen, je krijgt meer dan waar voor je geld!
Besluit
Laten we eerlijk zijn; wanneer we de Roland GAIA SH-01 naast een oude vintage synth zetten, dan weten we al op voorhand wie er wint. Maar dat weten ze ongetwijfeld bij Roland ook en misschien wel mede daardoor dat deze synth toch bijzonder hoog scoort. Zowel beginners als de meer gevorderde synth liefhebbers zullen met de Roland GAIA SH-01 aardig wat plezier beleven en zich toch stilletjes afvragen hoe het mogelijk is dat deze zo scherp geprijsd kan aangeboden worden. Als we kijken naar de geschiedenis van de SH-reeks van Roland dan kunnen we enkel bevestigen dat het een waardige opvolger is met zijn onfeilbare 64 stemmige polyfonie, waardoor het veel van de concurrenten in zijn segment ver achter zich laat.www.rolandce.com
sitemap